________________
(१.१.९-९)
चूळसीलवण्णना
२९९
तेसमनुरूपकरणमेवाति वुत्तं "अनुकत्ता"ति । अनुप्पदाताति अनुबलप्पदाता, अनुवत्तनवसेन वा पदाता। कस्स पन अनुबलप्पदानं, अनुवत्तनञ्चाति ? “सहितानन्ति वुत्तत्ता सन्धानस्साति विज्ञायतीति आह "सन्धानानुप्पदाता"ति । यस्मा पन अनुबलवसेन, अनुवत्तनवसेन च सन्धानस्स पदानं आदानं, रक्खणं वा दळहीकरणं होति, तस्मा वुत्तं "दव्हीकम्मं कत्ता'ति । आरमन्ति एत्थाति आरामो। रमितब्बट्टानं समग्गोति हि तदधिट्ठानानं वसेन तब्बिसेसनता वुत्ता। “समग्गे''तिपि पठन्ति, तदयुत्तं "यत्था"तिआदिवचनेन विरुद्धत्ता । यस्मा पन आकारेन विनापि अयमत्थो लब्भति, तस्मा "अयमेवेत्थ अत्थो"ति वुत्तं समग्गेसूति समग्गभूतेसु जनकायेसु, तेनाह "ते पहाया"तिआदि । तप्पकतियत्थोपि कत्तुअत्थोवाति दस्सेति "नन्दती"ति इमिना । तप्पकतियत्थेन हि “दिस्वापि सुत्वापी"ति वचनं सुपपन्नं होति । समग्गे करोति एतायाति समग्गकरणी। सायेव वाचा, तं भासिताति अत्थमाह "या वाचा"तिआदिना । ताय वाचाय समग्गकरणं नाम । “सुखा सङ्घस्स सामग्गी, समग्गानं तपो सुखो''तिआदिना (ध० प० १९४) समग्गानिसंसदस्सनमेवाति वुत्तं “सामग्गिगुणपरिदीपिकमेवाति । इतरन्ति तब्बिपरीतं भेदनिकं वाचं ।
मम्मानीति दुट्ठारूनि, तस्सदिसताय पन इध अक्कोसवत्थूनि “मम्मानीति वुच्चन्ति । यथा हि दुट्ठारूसु येन केनचि वत्थुना घटितेसु चित्तं अधिमत्तं दुक्खप्पत्तं होति, तथा तेसु दससुजातिआदीसु अक्कोसवत्थूसु फरुसवाचाय फुसितमत्तेसूति । तथा हि वुत्तं “मम्मानि विय मम्मानि, येसु फरुसवाचाय छुपितमत्तेसु दुट्ठारूसु विय घट्टितेसु चित्तं अधिमत्तं दुक्खप्पत्तं होति, कानि पन तानि ? जातिआदीनि अक्कोसवत्थूनीति (दी० नि० टी० १.९) “यस्स सरीरप्पदेसस्स सत्थादिपटिहनेन भुसं रुज्जनं, सो मम्मं नाम | इध पन यस्स चित्तस्स फरुसवाचावसेन दोमनस्ससङ्खातं भुसं रुज्जनं, तं मम्मं वियाति मम्म''न्ति अपरे । तानि मम्मानि छिज्जन्ति भिज्जन्ति येनाति मम्मच्छेदको, स्वेव कायवचीपयोगो, तानि समुट्ठापेतीति तथा । एकन्तफरुसचेतना फरुसा वाचा फरुसं वदन्ति एतायाति कत्वा । “फरुसचेतना" इच्चेव अवत्वा "एकन्तफरुसचेतना"ति वचनं दुट्ठचित्तताय एव फरुसचेतना अधिप्पेता, न पन सवनफरुसतामत्तेनाति आपनत्थं। तस्साति एकन्तफरुसचेतनाय एव । आविभावत्थन्ति फरुसवाचाभावस्स पाकटकरणत्थं । तस्साति वा एकन्तफरुसचेतनाय एव, फरुसवाचाभावस्साति अत्थो । तथेवाति मातुवुत्ताकारेनेव, उहासि अनुबन्धितुन्ति अत्थो । सच्चकिरियन्ति यं “चण्डा तं महिंसी अनुबन्धतू''ति वचनं मुखेन कथेसि, तं मातुचित्ते नत्थि, तस्मा "तं मा होतु, यं पन उप्पलपत्तम्पि मय्ह उपरि न
299
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org