________________
(१.१.१-१)
परिब्बाजककथावण्णना
१४५
धम्मसङ्घातेन वा पटिसरणेन सम्पन्नस्स । “यंनूनाहं...पे०... तमेव धम्मं सक्कत्वा गरुं कत्वा मानेत्वा पूजेत्वा उपनिस्साय विहरेय्य''न्ति (अ० नि० १.४.२१; सं० नि० १.१.१७३) हि वुत्तं । सद्धिन्द्रियादिसद्धम्मसङ्घातस्स वरचक्कस्स पवत्तिनो, सद्धम्मानमेतस्स वा आणाचक्कवरस्स पवत्तिनो सम्मासम्बुद्धस्स तस्स भगवतो इदं वचनं सम्मुखाव मया पटिग्गहितन्ति योजेतब्बं । व्यञ्जनेति पदसमुदायभूते वाक्ये । कङ्खा वा विमति वाति एत्थ दळहतरं निविट्ठा विचिकिच्छा कवा। नातिसंसप्पनं मतिभेदमत्तं विमति। सम्मुखा पटिग्गहितमिदं मयाति तथा अकत्तब्बभावकारणवचनं । अत्तना उप्पादितभावं अप्पटिजानन्तो पुरिमवचनं विवरन्तोति पन अस्सद्धियविनासनस्स, सद्धासम्पदमुप्पादनस्स च कारणवचनं । "तेनेत"न्तिआदिना यथावुत्तमेवत्थं उदानवसेन दस्सेति ।
"एवं मे सुत"न्ति एवं वदन्तो गोतमगोत्तस्स सम्मासम्बुद्धस्स सावको, गोतमगोत्तसम्बन्धो वा सावको आयस्मा आनन्दो भगवता भासितभावस्स, सम्मुखा पटिग्गहितभावस्स च सूचनतो, तथासूचनेनेव च खलितदुन्निरुत्तादिगहणदोसाभावस्स सिज्झनतो सासने अस्सद्धं विनासयति, सद्धं वड्डेतीति अत्थो। एत्थ च पञ्चमादयो तिस्सो अत्थयोजना आकारादिअत्थेसु अग्गहितविसेसमेव एवं-सदं गहेत्वा दस्सिता, ततो परा तिस्सो आकारत्थमेव एवं सदं गहेत्वा विभाविता, पच्छिमा पन तिस्सो यथाक्कम आकारत्थं, निदस्सनत्थं, अवधारणस्थञ्च एवं-सदं गहेत्वा योजिताति दट्ठब्बं । होन्ति चेत्थ -
"दस्सनं दीपनञ्चापि, पकासनं विभावनं । अनुभावनमिच्चत्थो, किरियायोगेन पञ्चधा ।।
दस्सितो परम्पराय, सिद्धो नेकत्थवुत्तिया । एवं मे सुतमिच्चेत्थ, पदत्तये नयञ्जना'ति ।।
एक-सद्दो पन अझसेट्ठासहायसङ्ख्यादीसु दिस्सति । तथा हेस “सस्सतो अत्ता च लोको च, इदमेव सच्चं मोघमञन्ति इत्थेके अभिवदन्ती''तिआदीसु (म० नि० ३.२७) अञ्जत्थे दिस्सति, “चेतसो एकोदिभाव"न्तिआदीसु (दी० नि० १.२२८; पारा० ११) सेट्टे, “एकोवूपकट्ठो''तिआदीसु (दी० नि० १.४०५; दी० नि० २.२१५; म० नि० १.८०; सं० नि० २.३.६३; विभं० ४.४४५) असहाये, “एकोव खो भिक्खवे, खणो च समयो च ब्रह्मचरियवासाया''तिआदीसु (अ० नि० ३.८.२९) सङ्ख्यायं, इधापि
145
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
