Silakkhandhavagga Abhinava Tika Part 1

SR No.: 009985
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 516
Language: Sanskrit
Classification: Interfaith, Buddhism, R000, & R005
File Size: 19 MB

Page 167

दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
(१.१.१-१)
१४४
महाकस्सपत्थेरादीनञ्च तदासङ्काय सम्भवन्ति निट्ठमेत्थ गन्तब्बं । केचि पन “देवतानं परिवितक्कापेक्खं तथावचनं, तस्मा एदिसी चोदना अनवकासा"ति वदन्ति । तस्मिं किर समये एकच्चानं देवतानं एवं चेतसो परिवितक्को उदपादि “भगवा च परिनिब्बुतो, अयञ्चायस्मा आनन्दो देसनाकुसलो, इदानि धम्मं देसेति, सक्यकुलप्पसुतो तथागतस्स भाता, चूळपितुपुत्तो च, किं नु खो सो सयं सच्छिकतं धम्मं देसेति, उदाहु भगवतोयेव वचनं यथासुत''न्ति, तेसमेव चेतोपरिवितक्कमञाय तदभिपरिहरणत्थं असप्पुरिसभूमिसमतिक्कमनादिअत्थो अनुभावितोति । सायेव यथावुत्ता अनरियवोहारावत्था असद्धम्मो, तदवत्थानोक्कमनसङ्खाता च सावकत्तपटिजानना सद्धम्मो। एवं सति परियायन्तरेन पुरिमत्थमेव दस्सेतीति गहेतब्बं । अपिच कुहनलपनादिवसेन पवत्तो अकुसलरासि असद्धम्मो, तब्बिरहितभावो च सद्धम्मो। "केवल"न्तिआदिनापि वुत्तस्सेवत्थस्स परियायन्तरेन दस्सनं, यथावुत्ताय अनरियवोहारावत्थाय परिमोचेति। सावकत्तं पटिजाननेन सत्यारं अपदिसतीति अत्थो। अपिच सत्थुकप्पादिकिरियतो अत्तानं परिमोचेति तक्किरियासङ्काय सम्भवतो । “सत्थु भगवतोयेव वचनं मयासुत"न्ति सत्थारं अपदिसतीति अत्यन्तरमनुभावनं होति । "जिनवचन"न्तिआदिपि परियायन्तरदस्सनं, अत्थन्तरमनुभावनमेव वा । अप्पेतीति निदस्सेति । दिठ्ठधम्मिकसम्परायिकपरमत्थेसु यथारहं सत्ते नेतीति नेत्ति, धम्मोयेव नेत्ति तथा । वुत्तनयेन चेत्थ उभयथा अधिप्पायो वेदितब्बो ।
अपरम्प अनुभावेतब्बमत्थमनुभावेति “अपिचा''तिआदिना। तत्थ उप्पादितभावतन्ति देसनावसेन पवत्तितभावं | पुरिमवचनं विवरन्तोति भगवता देसितवसेन पुरिमतरं संविज्जमानं भगवता वचनमेव उत्तानिं करोन्तो, इदं वचनन्ति सम्बन्धो। चतूहि वेसारज्जाणेहि विसारदस्स, विसारदहेतुभूतचतुवेसारज्जञाणसम्पन्नस्स वा । दसञाणबलधरस्स । सम्मासम्बुद्धभावसङ्खाते उत्तमट्ठाने ठितस्स, उसभस्स इदन्ति वा अत्थेन आसभसङ्खाते अकम्पनसभावभूते ठाने ठितस्स । “एवमेव खो भिक्खवे, यदा तथागतो लोके उप्पज्जति...पे०... सो धम्मं देसेती''तिआदिना (अ० नि० १.४.३३) सीहोपमसुत्तादीसु आगतेन अनेकनयेन सीहनादनदिनो। सब्बसत्तेसु, सब्बसत्तानं वा उत्तमस्स । न चेत्थ निद्धारणलक्खणाभावतो निद्धारणवसेन समासो। सब्बत्थ हि सक्कतगन्थेसु, सासनगन्थेसु च एवमेव वुत्तं । धम्मेन सत्तानमिस्सरस्स । धम्मस्सेव इस्सरस्स तदुप्पादनवसेनातिपि वदन्ति । सेसपदद्वयं तस्सेवत्थस्स परियायन्तरदीपनं । धम्मेन लोकस्स पदीपमिव भूतस्स, तदुप्पादकभावेन वा धम्मसङ्घातपदीपसम्पन्नस्स । “धम्मकायोति भिक्खवे, तथागतस्सेतं अधिवचन"न्ति (दी० नि० ३.११८) हि वुत्तं । धम्मेन लोकपटिसरणभूतस्स,
144