________________
१४२
दीघनिकाये सीलक्खन्धवग्गअभिनवटीका-१
“नानप्पकारपटिवेधदीपकेन, सोतब्बप्पभेदपटिवेधदीपकेना "ति च इमिना तेहि सद्देहि पुब्बे दीपितं असम्मोहासम्मोससङ्घातं दीपेतब्बत्थमाह असम्मोहेन नानप्पकारपटिवेधस्स, असम्मोसेन च सोतब्बप्पभेदपटिवेधस्स सिज्झनतो । “अत्तनो "तिआदीहि पन पकासेतब्बत्थं । तेन त्तं आचरियधम्मपालत्थेरेन "नानप्पकारपटिवेधदीपकेनाति आदिना एवं सद्द सुत - सद्दानं थेरस्स अत्थब्यञ्जनेसु असम्मोहासम्मोसदीपनतो चतुपटिसम्भिदावसेन अत्थयोजनं दस्सेती " ति ( दी० नि० टी० १.१ ) । हेतुगब्भञ्चेतं पदद्वयं नानप्पकारपटिवेधसङ्घातस्स, सोतब्बप्पभेदपटिवेधसङ्घातस्स च दीपेतब्बत्थस्स दीपकत्ताति वुत्तं होति । सन्तस्स विज्जमानस्स भावो सब्भावो, अत्थपटिभानपटिसम्भिदाहि सम्पत्तिया सब्भावो तथा । " सम्भवन्तिपि पाठो, सम्भवनं सम्भवो, अत्थपटिभानपटिसम्भिदासम्पत्तीनं सम्भवो तथा । एवं इतरत्थापि । " सोतब्बप्प भेदपटिवेधदीपकेना "ति एतेन पन अयं सुत- सद्दो एवं सद्दसन्निधानतो, वक्खमानापेक्खाय वा सामञ्ञेनेव वुत्तेपि सोतब्बधम्मविसेसं आमसतीति दस्सेति । एत्थ च सोतब्बधम्मसङ्घाताय पाळिया निदस्सेतब्बानं भासितत्थपयोजनत्थानं, तीसु च आणेसु नानप्पकारभावतो तब्भावपटिवेधदीपकेन एवं सद्देन अत्थपटिभानपटिसम्भिदासम्पत्तिसब्भावदीपनं युत्तं, सोतब्बधम्मस्स पन अत्थाधिगमहेतुतो, तंवसेन च तदवसेसहेतुप्पभेदस्स गहितत्ता, निरुत्तिभावतो च सोतब्बप्पभेददीपकेन सुतसद्देन धम्मनिरुत्तिपटिसम्भिदासम्पत्तिसब्भावदीपनं यत्तन्ति वेदितब्बं । तदेवत्थहि जपेतुं “असम्मोहदीपकेन, असम्मोसदीपकेना' ति च अवत्वा तथा वृत्तन्ति ।
पवत्तञाणस्स
Jain Education International
"
एवं असम्मोहासम्मोससङ्घातस्स दीपेतब्बस्सत्थस्स दीपकेहि एवं सद्द सुत - सहि पकासेतब्बमत्थं पकासेत्वा इदानि योनिसोमनसिकाराविक्खेपसङ्घातस्स दीपेतब्बस्सत्थस्स दीपकेहिपि तेहि पकासेतब्बमत्थं पकासेन्तो “ एवन्ति चा "तिआदिमाह । तत्थ हि " एवन्ति... पे०... भासमानो, सुतन्ति इदं... पे०... भासमानो" ति च इमिना तेहि सद्देहि पुब्बे दीपितं योनिसोमनसिकाराविक्खेपसङ्घातं दीपेतब्बत्थमाह, “ एते मया "तिआदीहि पन पकासेतब्बत्थं सवनयोगदीपकन्ति च अविक्खेपवसेन सवनयोगस्स सिज्झनतो तदेव सन्धायाह । तथा हि आचरियधम्मपालत्थेरेन वुत्तं “सवनधारणवचीपरिचरिया परियत्तिधम्मानं विसेसेन सोतावधारणपटिबद्धाति ते अविक्खेपदीपकेन सुतसद्देन योजेत्वा" ति ( दी० नि० टी० १.१) । मनोदट्ठीह परियत्तिधम्मानं अनुपेक्खनसुप्पटिवेधा विसेसतो मनसिकारपटिबद्धा, तस्मा तद्दीपकवचनेनेव एते मया धम्मा मनसानुपेक्खिता दिट्टिया सुप्पटिविद्धाति इममत्थं पकासेतीति वुत्तं " एवन्ति च... पे०... दीपेती 'ति तथ परियत्तिधम्मा | मनसानुपेक्खिताति “इध सीलं कथितं इध समाधि, इध पञ्ञा, एत्तकाव
( १.१.१-१)
142
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org