________________
(१.१.१-१)
परिब्बाजककथावण्णना
कम्ममेव आधारवसेन वुत्तं, तेनाह " कत्तु विसयग्गहणसन्निट्ठान "न्ति, आरम्मणमेव वा विसयो। आरम्मणञ्हि तदारम्मणिकस्स पवत्तिट्ठानं । एवम्पि हि अत्थो सुविज्ञेय्यतरो होति । यथावुत्तवचने पिण्डत्थं दस्सेतुं " एत्तावता "तिआदि वृत्तं । एत्तावता एत्तकेन यथावत्तत्थेन पदत्तयेन, कतं होतीति सम्बन्धो । नानाकारप्पवत्तेनाति नानप्पकारेन आरम्मणे पवत्तेन । चित्तसन्तानेनाति यथावुत्तविञ्ञाणवीथिसङ्घातेन चित्तप्पबन्धेन । गहणसद्दे चेतं करणं । चित्तसन्तानविनिमुत्तस्स कस्सचि कत्तु परमत्थतो अभावेपि सद्दवोहारेन बुद्धिपरिकप्पितभेदवचनिच्छाय चित्तसन्तानतो अञ्ञमिव तंसमङ्गि कत्वा अभेदेपि भेदवोहारेन "चित्तसन्तानेन तंसमङ्गिनो" ति वृत्तं । वोहारविसयो सो नेकन्तपरमत्थिकोति (कारकरूपसिद्धियं यो काति सहेतुसुतं पस्सितब्बं) सवनकिरियाविसयोपि सोतब्बधम्मो सवनकिरियावसेन पवत्तचित्तसन्तानस्स इध परमत्थतो कत्तुभावतो तस्स विसयोयेवाति वृत्तं " कत्तु विसयग्गहणसन्निट्ठान "न्ति ।
अपिच सवनवसेन चित्तप्पवत्तिया एव सवनकिरियाभावतो तंवसेन तदञ्ञनामरूपधम्मसमुदायभूतस्स तंकिरियाकत्तु च विसयो होतीति कत्वा तथा वृत्तं । इदं वृत्तं होति - पुरिमनये सवनकिरिया, तक्कत्ता च परमत्थतो तथापवत्तचित्तसन्तानमेव, तस्मा किरियाविसयोपि " कत्तु विसयो ति वुत्तो । पच्छिमनये पन तथापवत्तचित्तसन्तानं किरिया, तदञ्ञधम्मसमुदायो पन कत्ता, तस्मा कामं एकन्ततो किरियाविसयोयेवेस धम्मो, तथापि किरियावसेन " तब्बन्तकत्तु विसयो "ति वृत्तोति । तंसमङ्गिनोति तेन चित्तसन्तानेन समङ्गिनो | कत्तूति कत्तारस्स । विसयोति आरम्मणवसेन पवत्तिट्ठानं, आरम्मणमेव वा । सुताकारस्स च थेरस्स सम्मा निच्छितभावतो “गहणसन्निट्टान 'न्ति वुत्तं ।
१३५
अपरो नयो - यस्स... पे०... आकारपञ्ञत्तीति आकारत्थेन एवं सद्देन योजनं कत्वा तदेव अवधारणत्थम्पि गहेत्वा इमस्मिंयेव नये योजेतुं " गहणं कतं" इच्चेव अवत्वा “गहणसन्निट्ठानं कत" न्ति वुत्तन्ति दट्ठब्बं । अवधारणेन हि सन्निट्ठानमिधाधिप्पेतं, तस्मा " एत्तावता " तिआदिना अवधारणत्थम्पि एवं सद्दं गत्वा अयमेव योजना कताति दस्सेतीति वेदितब्बं, इमिस्सा पन योजनाय गहणाकारगाहकतब्बिसयविसेसनिदस्सनं कतन्ति दट्ठब्बं ।
Jain Education International
अञ्ञम्पि योजनमाह " अथ वा "तिआदिना । पुब्बे अत्तना सुतानं नानाविहितानं सुत्तसङ्घातानं अत्थब्यञ्जनानं उपधारितरूपस्स आकारस्स निदस्सनस्स, अवधारणस्स वा पकासनसभावो एवं सद्दोति तदाकारादिभूतस्स पुग्गलपञ्ञत्तिया
उपधारणस्स
135
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org