________________
(१.४०-४२)
(१.४०-४२)
विपस्सीसमञावण्णना
४०. वचनत्थोति सद्दत्थो । निमीलनन्ति निमीलनदस्सनं नविसुद्धं, तथा च अक्खीनि अविवटानि निमीलदस्सनस्स न विसुद्धिभावतो। तब्बिपरियायतो पन दस्सनं विसुद्धं, विवटञ्चाति आह "अन्तरन्तरा'"तिआदि ।
४१. नी-इति - जाननत्थं धातुं गहेत्वा आह "पनयति जानाती"ति । यतो वुत्तं “अनिमित्ता न नायरे''ति (विसुद्धि० १.१७४; सं० नि० अठ्ठ० १.१.२०), "विदूभि नेय्यं नरवरस्सा''ति (नेत्ति० सङ्गहवार) च । नी-इति पन पवत्तनत्थं धातुं गहेत्वा "नयति पवत्तेती''ति । अप्पमत्तो अहोसि तेसु तेसु किच्चकरणीयेसु ।
४२. वस्सावासो वस्सं उत्तरपदलोपेन, तस्मा वस्सं, वस्से वा, सन्निवासफासुताय अरहतीति वस्सिको, पासादो। मासा पन वस्से उतुम्हि भवाति वस्सिका। इतरेसूति हेमन्तिकं गिम्हिकन्ति इमेसु । एसेव नयोति उत्तरपदलोपेन निद्देसं अतिदिसति ।
नातिउच्चो होति नातिनीचोति गिम्हिको विय उच्चो, हेमन्तिको विय नीचो न होति, अथ खो तदुभयवेमज्झलक्खणताय नातिउच्चो होति, नातिनीचो। अस्साति पासादस्स | नातिबहूनीति गिम्हिकस्स विय न अतिबहूनि । नातितनूनीति हेमन्तिकस्स विय न खुद्दकानि, तनुतरजालानि च। मिस्सकानेवाति हेमन्तिके विय न उण्हनियानेव, गिम्हिके विय च न सीतनियानेव, अथ खो उभयमिस्सकानेव । तनुकानीति न पुथुलानि । उण्हप्पवेसनत्थायाति सूरियसन्तापानुप्पवेसाय । भित्तिनियूहानीति दक्खिणपस्से भित्तीसु नियूहानि | सिनिद्धन्ति सिनेहवन्तं, सिनिद्धग्गहणेनेव चस्स गरुकतापि वुत्ता एव । कटुकसन्निस्सितन्ति तिकटुकादिकटुकद्रब्बूपसहितं । उदकयन्तानीति उदकधाराविस्सन्दयन्तानि | यथा जलयन्तानि, एवं हिमयन्तानिपि तत्थ करोन्ति एव । तस्मा हेमन्ते विय हिमानि पतन्तानियेव होन्तीति च वेदितब्बं ।
सब्बट्ठानानिपीति सब्बानि पटिकिरियान्हानभोजनकीळासञ्चरणादिवानानिपि, न निवासट्टानानियेव । तेनाह "दोवारिकापी"तिआदि। तत्थ कारणमाह "राजा किरा"तिआदि ।
पठमभाणवारवण्णना निहिता ।
39
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
