Mahavagga Tika

SR No.: 009983
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 410
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 15 MB

Page 48

(१.१९-१९)
बोधिसत्तधम्मतावण्णना
उळारो। देवानुभावन्ति देवानं पभानुभावं । देवानहि पभं सो ओभासो अभिभवति, न तेसं आधिपच्चं । तेनाह "निवत्थवत्थस्सा"तिआदि ।
लोकानं लोकधातूनं अन्तरो विवरो लोकन्तरो, सो एव इथिलिङ्गवसेन "लोकन्तरिका"ति वुत्तो । रुक्खगच्छादिना केनचि न हञन्तीति अघा, असम्बाधा । तेनाह "निच्चविवटा"ति । असंवुताति हेट्टा, उपरि च केनचि न पिहिता। तेन वुत्तं "हेद्वापि अप्पतिद्वा"ति । तत्थ पि-सद्देन यथा हेट्ठा उदकस्स पिधायिका पथवी नत्थीति असंवता लोकन्तरिका, एवं उपरिपि चक्कवाळेसु विय देवविमानानं अभावतो असंवुता अप्पतिट्ठाति दस्सेति । अन्धकारो एत्थ अत्थीति अन्धकारा। चक्खुविज्ञाणं न जायति आलोकस्स अभावतो, न चक्खुनो । तथा हि "तेन ओभासेन अचमनं सजानन्तीति वुत्तं । जम्बुदीपे ठितमज्झन्हिकवेलायं पुब्बविदेहवासीनं अत्थङ्गमनवसेन उपटुं सूरियमण्डलं पञ्जायति, अपरगोयानवासीनं उग्गमनवसेन, एवं सेसदीपेसु पीति आह “एकप्पहारेनेव तीसु दीपेसु पआयन्ती'ति । इतो अञथा पन द्वीसु एव दीपेसु एकप्पहारेन पायन्तीति । एकेकाय दिसाय नव नव योजनसतसहस्सानि अन्धकारविधमनम्पि इमिनाव नयेन दट्टब्बं । पभाय नप्पहोन्तीति अत्तनो पभाय ओभासितुं अनभिसम्भुनन्ति । युगन्धरपब्बतप्पमाणे आकासे विचरणतो "चक्कवाळपब्बतस्स वेमज्झेन विचरन्ती"ति वुत्तं ।
वावटाति खादनत्थं गण्हितुं उपक्कमन्ता | विपरिवत्तित्वाति विवत्तित्वा । छिज्जित्वाति मुच्छापत्तिया ठितट्ठानतो मुच्चित्वा, अङ्गपच्चङ्गछेदनेन वा छिज्जित्वा । अच्चन्तखारेति आतपसन्तापाभावेन अतिसीतभावमेव सन्धाय अच्चन्तखारता वुत्ता सिया । न हि तं कप्पसण्ठहनउदकं सम्पत्तिकरमहामेघवुटुं पथविसन्धारकं कप्पविनासकं उदकं विय खारं भवितुं अरहति । तथा हि सति पथवीपि विलीयेय्य, तेसं वा पापकम्मबलेन पेतानं उदकस्स पुब्बखेळभावापत्ति विय तस्स उदकस्स तदा खारभावापत्ति होतीति वुत्तं "अच्चन्तखारे उदके"ति ।
एकयागुपानमत्तम्पीति पत्तादिभाजनगतं यागु गळोचिआदिउद्धरणिया गहेत्वा पिवनमत्तम्पि कालं । समन्ततोति सब्बभागतो छप्पकारम्पि।
१९. चतुन्नं महाराजानं वसेनाति वेस्सवणादिचतुमहाराजभावसामनेन ।