________________
२२
दीघनिकाये महावग्गटीका
(१.१८-१८)
सुक्कपक्खे नवमितो पट्ठायाति अत्थो । सत्तमे दिवसेति नवमितो सत्तमे दिवसे आसळ्हिपुण्णमायं । इदं सुपिनन्ति इदानि वुच्चमानाकारं। मज्झिमट्ठकथायं पन “अनोतत्तदहं नेत्वा एकमन्तं अटुंसु । अथ नेसं देवियो आगन्त्वा मनुस्समलहरणत्थं न्हापेत्वा"ति (म० नि० अट्ठ० ४.२००) वुत्तं । तत्थ नेसं देवियोति महाराजूनं देवियो । चरित्वाति गोचरं चरित्वा ।।
हरितपलित्तायाति हरितेन गोमयेन कतपरिभण्डाय । “सो च खो पुरिसगब्भो, न इत्थिगन्भो, पुत्तो ते भविस्सती"ति एत्तकमेव ते ब्राह्मणा अत्तनो सुपिनसत्थनयेन कथेसुं । "सचे अगारं अज्झावसिस्सती"तिआदि पन देवताविग्गहेन तमत्थं याथावतो पवेदेसुं ।
धम्मताति एत्थ धम्म-सद्दो "जातिधम्मानं भिक्खवे सत्तान''न्तिआदीसु (म० नि० १.१३१; ३.३७३; पटि० म० १.३३) विय पकतिपरियायो, धम्मो एव धम्मता यथा देवो एव देवताति आह "अयं सभावो"ति, अयं पकतीति अत्थो । स्वायं सभावो अत्थतो तथा नियतभावोति आह "अयं नियामोति वुत्तं होती"ति । नियामो पन बहुविधोति ते सब्बे अत्थुधारनयेन उद्धरित्वा इधाधिप्पेतनियाममेव दस्सेतुं "नियामो च नामा"तिआदि वुत्तं । तत्थ कम्मानं नियामो कम्पनियामो। एस नयो उतुनियामादीसु तीसु । इतरो पन धम्मो एव नियामो धम्मनियामो, धम्मता ।
कुसलस्स कम्मस्स । निसेन्तो तिखिणं करोन्तो।
अरूपादिभूमिभागविसेसवसेन उतुविसेसदस्सनतो उतुविसेसेन सिज्झमानानं रुक्खादीनं पुप्फफलादिग्गहणं "तेसु तेसु जनपदेसू"ति विसेसेत्वा वुत्तं । तस्मिं तस्मिं कालेति तस्मिं तस्मिं वसन्तादिकाले ।।
मधुरतो बीजतो तित्ततो बीजतोति योजना ।
१८. वत्तमानसमीपे वत्तमाने विय वोहरितब्बन्ति “ओक्कमती''ति वुत्तन्ति आह "ओक्कन्तो होतीति अयमेवत्थो"ति । एवं होतीति एवं वृत्तप्पकारेनस्स सम्पजानना होति । न ओक्कममाने पटिसन्धिक्खणस्स दुविज्ञेय्यताय । यथा च वुत्तं “पटिसन्धिचित्तं न जानाती'ति । दससहस्सचम्कवाळपत्थरणेन वा अप्पमाणो। अतिविय समुज्जलनभावेन
22
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
