Page Text
________________
दीघनिकाये महावग्गटीका
(१.५-७-५-७)
अयञ्च नयो सब्बेसं महाबोधिसत्तानं चरिमभवाभिनिब्बत्तककम्मायूहने साधारणोति तस्स फलेनापि एकसदिसेनेव भवितब्बन्ति आह "इति सब्बे बुद्धा असङ्ख्येय्यायुका"ति, असङ्ख्येय्यकालावत्थानायुकाति अत्थो । असङ्ख्येय्यायुकसंवत्तनसमत्थं परिचितं कम्मं होति, बुद्धा पन तदा मनुस्सानं परमायुप्पमाणानुरूपमेव कालं ठत्वा परिनिब्बायन्ति ततो परं ठत्वा साधेतब्बपयोजनाभावतो, धम्मतावेसाति वा वेदितब्बा । अट्ठकथायं पन ततो परं पन अट्ठानस्स "उतुभोजनविपत्तिया''ति (दी० नि० अट्ठ० २.५) कारणं वुत्तं, “तं लोकसाधारणं लोके जातसंवुद्धानं तथागतानं न होती"ति न सक्का वस्तुं । तथा हि नेसं रोगकिलमथादयो होन्तियेव । उतुभोजनवसेनाति असम्पन्नस्स, सम्पन्नस्स च उतुनो, भोजनस्स च वसेन यथाक्कम आयु हायतिपि वड्डतिपि। आयूति च परमायु अधिप्पेतं । तत्थ यं वत्तब्, तं ब्रह्मजालादिटीकायं (दी० नि० टी० १.४०) वुत्तमेव ।
इदानि तमत्थं समुदागमतो पट्ठाय दस्सेतुं “तत्थ यदा"तिआदि वुत्तं । धम्मे नियुत्ता धम्मिका, न धम्मिका अधम्मिका, हिंसादिअधम्मपसुता । अधम्मिकमेव होति इस्सरजनानं अनुवत्तनेन, परेसं दिवानुगतिआपज्जनेन च। उण्हवलाहका देवताति उण्हउतुनो पच्चयभूतमेघमालासमुट्ठापका देवपुत्ता । तेसं किर तथा चित्तुप्पादसमकालमेव यथिच्छितवानं उण्हं फरमाना वलाहकमाला नातिबहला इतो चितो नभं छादेन्ती वितनोति । एस नयो सीतवलाहकवस्सवलाहकासु। अब्भवलाहका पन देवता सीतुण्हवस्सेहि विना केवलं अब्भपटलस्सेव समुट्ठापका वेदितब्बा | तासन्ति एत्थ “मित्ता''ति पदं आनेत्वा योजना । कामं हेट्ठा वुत्ता सत्तविधापि देवता चातुमहाराजिकाव ता पन तेन तेन विसेसेन वत्वा इदानि तदछे पठमभूमिके कामावचरदेवे सामञतो गण्हन्तो "चातुमहाराजिका"ति आह । तासं अधम्मिकतायाति राजूनं अधम्मिकभावमूलकेन उपराजादिअधम्मिकभावपरम्पराभतेन तासं देवतानं अधम्मिकभावेन । विसमं चन्दिमसूरिया परिहरन्तीति बह्वाबाधतादि अनिट्ठफलूपनिस्सयभूतस्स यथावुत्तअधम्मिकतासञितस्स साधारणस्स पापकम्मस्स बलेन विसमं वायन्तेन वायुना पीळियमाना चन्दिमसूरिया सिनेरुं परिक्खिपन्ता विसमं परिवत्तन्ति यथामग्गेन नप्पवत्तन्तीति । अस्सिदं यथा चन्दिमसूरियानं विसमपरिवत्तनं विसमवातसङ्खोभहेतुकं, एवं उतुवस्सादिविसमप्पवत्तीति दस्सेतुं “वातो यथामग्गेन न वायती"तिआदि वुत्तं । देवतानन्ति सीतवलाहकदेवतादिदेवतानं । तेनाह "सीतुण्हभेदो उतू''तिआदि । तस्मिं असम्पज्जन्तेति तस्मिं यथावुत्ते वस्सबीजभूते उतुम्हि यथाकालं सम्पत्तिं अनुपगच्छन्ते ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |