Mahavagga Tika

SR No.: 009983
Original Sutra Author: N/A
Author: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publisher: Vipassana Research Institute Igatpuri
Publication Year: 1998
Total Pages: 410
Language: Prakrit, Sanskrit
Classification: Interfaith & Buddhism
File Size: 15 MB

Page 31

दीघनिकाये महावग्गटीका
(१.४-४)
अन्तरे एकेनूनानि द्वादसकप्पसहस्सानि बुद्धसुञानि अहेसुन्ति दस्सेति । "इतो चतुनवुते कप्पे"ति इमिना धम्मदस्सिस्स भगवतो, सिद्धत्थस्स च भगवतो अन्तरे छाधिकनवसतुत्तरानि सत्तरसकप्पसहस्सानि बुद्धसुञानि अहेसुन्ति दस्सेति । “एकतिसे कप्पे"ति इमिना विपस्सिस्स भगवतो, सिखिस्स च भगवतो अन्तरे सट्टि कप्पानि बुद्धसुचानि अहेसुन्ति दस्सेति । ते सब्बेपि पदुमुत्तरस्स भगवतो ओरं सुमेधादीहि उप्पन्नकप्पेहि सद्धिं समोधानियमाना सतसहस्सा कप्पा होन्ति, यत्थ महासावकादयो (थेरगा० अट्ठ० २.२१ वङ्गीसत्थेरगाथावण्णना) विवट्ट पनिस्सयानि कुसलानि सम्भरिंसु । बुद्धसुज्ञेपि लोके पच्चेकबुद्धा उप्पज्जित्वा तेसं पुरिसविसेसानं पुञाभिसन्दाभिबुद्धिया पच्चया होन्ति । "एवमय"न्तिआदि वुत्तमेवत्थं निगमनवसेन वदति ।
__ "किं पनेत"न्तिआदि पुब्बनिमित्तविभावनत्थाय आरद्धं । तत्थ एतन्ति बुद्धानं उप्पज्जनं । कप्पसण्ठानकालस्मिन्ति विवट्टकप्पस्स सण्ठहनकाले । एकमसङ्ख्येय्यन्ति संवदृट्टायिं सन्धायाह । एकङ्गणं हुत्वा ठितेति पब्बतरुक्खगच्छादीनं, मेघादीनञ्च अभावेन विवटंअङ्गणं हुत्वा ठिते । लोकसनिवासेति भाजनलोकेन सन्निविसितब्बट्टाने । वीसति यट्ठियो उसभं । "उसभमत्ता, द्वे उसभमत्ता'"तिआदिना पच्चेकं मत्ता-सद्दो योजेतब्बो। योजनसहस्समत्ता हुत्वाति पतमानाव उदकधारा योजनसहस्समत्तं आकासट्टानं फरित्वा पवत्तिया योजनसहस्समत्ता हुत्वा । याव अविनटुब्रह्मलोकाति याव आभस्सरब्रह्मलोका, याव सुभकिण्हब्रह्मलोका, याव वेहप्फलब्रह्मलोकाति अत्थो ।
वातवसेनाति सट्ठिसहस्साधिकनवयोजनसतसहस्सुब्बेधस्स सन्धारकवातमण्डलस्स वसेन । महाबोधिपल्लङ्कोति महाबोधिपल्लङ्कप्पदेसमाह । तस्स पच्छा विनासो, पठमं सण्ठहनञ्च धम्मतावसेन वेदितब् । तत्थाति तस्मिं पदेसे । पुब्बनिमित्तं हुत्वाति बुद्धप्पादस्स पुब्बनिमित्तं हुत्वा। पुब्बनिमित्तसन्निस्सयो हि गच्छो निस्सितवोहारेन तथा वुत्तो। तेनाह "तस्सा"तिआदि । कणिकाबद्धानि हुत्वाति आबद्धकण्णिका विय हुत्वा । सुद्धावासब्रह्मानो अत्तमना...पे०... गच्छन्तीति योजना। वेहप्फलेपि सुभकिण्हे सङ्गहेत्वा "नव ब्रह्मलोका"ति वुत्तं । तथा हि ते चतुत्थिंयेव विज्ञाणट्ठितिं भजन्ति । निक्खमन्तेसूति महाभिनिक्खमनं अभिनिक्खमन्तेसु । अभिजाति पनेत्थ जातिभावसामओन गब्भोक्कन्तियाव सङ्गहिता । निमीयति अनुमीयति फलं एतेनाति निमित्तं, कारणं । आपकम्पि हि कारणं दिस्वा तस्स अब्यभिचारीभावेन फलं सिद्धमेव कत्वा गण्हि, यथा तं असितो इसि अभिजातियं महापुरिसस्स लक्खणानि दिस्वा तेसं अव्यभिचारीभावेन बुद्धगुणे सिद्धे एव कत्वा गण्हि,