________________
(९.३७३-३७३)
उद्देसवारकथावण्णना
२७३
अत्थो। यदि पञ्जाय अनुपस्सति, कथं सतिपट्ठानताति आह "न ही"तिआदि । सब्बत्थिकन्ति सब्बत्थ भवं सब्बत्थ लीने, उद्धते च चित्ते इच्छितब्बत्ता । सब्बे वा लीने, उद्धते च भावेतब्बा बोज्झङ्गा अत्थिका एतायाति सब्बत्थिका। सतिया लद्धपकाराय एव पञाय एत्थ यथावुत्ते काये कम्मट्ठानिको भिक्खु कायानुपस्सी विहरति। अन्तो सोपो अन्तोओलीयनो, कोसज्जन्ति अत्थो । उपायपरिग्गहेति एत्थ सीलविसोधनादि, गणनादि, उग्गहकोसल्लादि च उपायो, तब्बिपरियायतो अनुपायो वेदितब्बो। यस्मा च उपट्ठितस्सति यथावुत्तं उपायं न परिच्चजति, अनुपायञ्च न उपादियति, तस्मा वुत्तं "मुट्ठस्सती...पे०... असमत्थो होती"ति । तेनाति उपायानुपायानं परिग्गहपरिवज्जनेसु, परिच्चागापरिग्गहेसु च असमत्थभावेन । अस्स योगिनो ।
यस्मा सतियेवेत्थ सतिपट्टानं वुत्तं, तस्मास्स सम्पयुत्तधम्मा वीरियादयो अङ्गन्ति आह "सम्पयोगङ्गञ्चस्स दस्सेत्वा"ति । अङ्ग-सद्दो चेत्थ कारणपरियायो दट्ठब्बो। सतिग्गहणेनेव चेत्थ समाधिस्सापि गहणं दट्ठब्बं तस्सा समाधिखन्धे सङ्गहितत्ता । यस्मा वा सतिसीसेनायं देसना। न हि केवलाय सतिया किलेसप्पहानं सम्भवति, निब्बानाधिगमो वा, नापि केवला सति पवत्तति, तस्मास्स झानदेसनायं सवितक्कादिवचनस्स विय सम्पयोगङ्गदस्सनताति अङ्ग-सद्दस्स अवयवपरियायता दट्ठब्बा। पहानङ्गन्ति “विविच्चेव कामेही"तिआदीसु (दी० नि० १.२२६; म० नि० १.२७१, २८७, २९७; सं० नि० १.२.१५२; अ० नि० १.४.१२३; पारा० ११) विय पहातब्बङ्गं दस्सेतुं। यस्मा एत्थ लोकियमग्गो अधिप्पेतो, न लोकुत्तरमग्गो, तस्मा पुब्बभागियमेव विनयं दस्सेन्तो "तदङ्गविनयेन वा विक्खम्भनविनयेन वा"ति आह । तेसं धम्मानन्ति वेदनादिधम्मानं । तेसहि तत्थ अनधिप्पेतत्ता “अत्थुद्धारनयेनेतं वुत्त"न्ति वुत्तं । तत्थाति विभङ्गे। एत्थाति "लोके"ति एतस्मिं पदे ।
__ अविसेसेन द्वीहिपि नीवरणप्पहानं वुत्तन्ति कत्वा पुन एकेकेन वुत्तं पहानविसेसं दस्सेतुं "विसेसेना"ति आह। अथ वा “विनेय्य नीवरणानीति अवत्वा अभिज्झादोमनस्सविनयवचनस्स पयोजनं दस्सेन्तो "विसेसेना"तिआदिमाह | कायानुपस्सनाभावनाय हि उजुविपच्चनीकानं अनुरोधविरोधादीनं पहानदस्सनं एतस्स पयोजनन्ति । कायसम्पत्तिमूलकस्साति रूपबलयोब्बनारोग्यादिसरीरसम्पदानिमित्तस्स । वुत्तविपरियायतो कायविपत्तिमूलको विरोधो वेदितब्बो। कायभावनायाति कायानुपस्सनाभावनाय । सा हि इध कायभावनाति अधिप्पेता। सुभसुखभावादीनन्ति
273
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org