Page Text
________________
(८.३५९-३५९)
वेदनाकम्मट्ठानवण्णना
२४१
निदस्सनमत्तञ्चेतं, सुखवेदनापि पन नेसं उळारपणीतेसु आरम्मणेसु उपरूपरि अनिग्गहणवसेन पवत्तमाना सुपाकटा हुत्वा उपट्ठातियेव । उपेक्खापि तेसं कदाचि उप्पज्जमाना सन्तपणीतरूपा एव इट्ठमज्झत्ते एव आरम्मणे पवत्तनतो। तेनेवाह "तस्मा"तिआदि ।
रूपकम्मट्ठानन्ति रूपपरिग्गहं, रूपमुखेन विपस्सनाभिनिवेसन्ति अत्थो । अरूपकम्मट्ठानन्ति एत्थापि एसेव नयो । तत्थ रूपकम्मट्ठानेन समथाभिनिवेसोपि सङ्गय्हति, विपस्सनाभिनिवेसो पन इधाधिप्पेतोति दस्सेन्तो "रूपपरिग्गहो अरूपपरिग्गहोतिपि एतदेव वुच्चती"ति आह । चतुधातुववत्थानन्ति एत्थ येभुय्येन चतुधातुववत्थानं वित्थारेन्तो रूपकम्मट्ठानं कथेतीति अधिप्पायो। रूपकम्मट्टानं दस्सेत्वाव कथेति “एवं रूपकम्मट्ठानं वुच्चमानं सुटु विभूतं पाकटं हुत्वा उपट्ठाती''ति । “एतेन इधापि रूपकम्मट्ठानं एकदेसेन विभावितमेवा'ति वदन्ति ।
कामञ्चेत्थ वेदनावसेन अरूपकम्मट्ठानं आगतं, तदअधम्मवसेनपि अरूपकम्मट्ठानं लब्भतीति तं विभागेन दस्सेतुं "तिविधो ही"तिआदि वुत्तं । तत्थ अभिनिवेसोति अनुप्पवेसो, आरम्भोति अत्थो। आरम्भे एव हि अयं विभागो, सम्मसनं पन अनवसेसतोव धम्मे परिग्गहेत्वा पवत्ततीति | "परिग्गहिते रूपकम्मट्ठाने"ति इदं रूपमुखेन विपस्सनाभिनिवेसं सन्धाय वुत्तं, अरूपमुखेन पन विपस्सनाभिनिवेसो येभुय्येन समथयानिकस्स इच्छितब्बो, सो च पठमं झानङ्गानि परिग्गहेत्वा ततो परं सेसधम्मे परिग्गण्हाति । पठमाभिनिपातोति सब्बे चेतसिका चित्तायत्ता चित्तकिरियाभावेन वुच्चन्तीति फस्सो चित्तस्स पठमाभिनिपातो वुत्तो । तं आरम्मणन्ति यथापरिग्गहितं रूपकम्मट्ठानसञ्जितं आरम्मणं । उप्पन्नफस्सो पुग्गलो, चित्तचेतसिकरासि वा आरम्मणेन फुट्ठो फस्ससहजाताय वेदनाय तंसमकालमेव वेदेति, फस्सो पन ओभासस्स विय पदीपो वेदनादीनं पच्चयविसेसो होतीति पुरिमकालो विय वुच्चति, या तस्स आरम्मणाभिनिरोपनलक्खणता वुच्चति । फुसन्तोति आरम्मणस्स फुसनाकारेन । अयहि अरूपधम्मत्ता एकदेसेन अनल्लीयमानोपि रूपं विय चक्खु, सद्दो विय च सोतं, चित्तं, आरम्मणञ्च फुसन्तो विय, सङ्घद्देन्तो विय च पवत्ततीति । तथा हेस “सङ्घट्टनरसो''ति वुच्चति ।
आरम्मणं अनुभवन्तीति इस्सरवताय विसविताय सामिभावेन आरम्मणरसं संवेदेन्ती । फस्सादीनहि सम्पयुत्तधम्मानं आरम्मणे एकदेसेनेव पवत्ति फुसनादिमत्तभावतो, वेदनाय
241
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |