Page Text
________________
२४०
दीघनिकाये महावग्गटीका
(८.३५९-३५९)
ही"तिआदि | "दस्सामी"ति इदं विस्सज्जनछन्दे वुत्तनयेन चेव वद्दूपनिस्सयदानवसेन च वेदितब्बं । तम्पि हि तण्हाछन्दहेतुकन्ति ।
यत्थ सयं उप्पज्जन्ति, तं सन्तानं संसारे पपञ्चेन्ति वित्थारयन्तीति पपञ्चा। यस्स च उप्पन्ना, तं “रत्तो"ति वा “सत्तो"ति वा “मिच्छाभिनिविट्ठो"ति वा पपञ्चेन्ति ब्यञ्जन्तीति पपञ्चा। यस्मा तण्हादिट्ठियो अधिमत्ता हुत्वा पवत्तमाना तंसमङ्गीपुग्गलं पमत्ताकारं पापेन्ति, मानो पन जातिमदादि वसेन मत्ताकारम्पि, तस्मा "मत्तपमत्ताकारपापनटेना'"ति वुत्तं । सङ्घा वुच्चति कोट्ठासो भागसो सङ्घायति उपट्ठातीति । यस्मा पपञ्चसझा तंतंद्वारवसेन, आरम्मणवसेन च भागसो वितक्कस्स पच्चया होन्ति, न केवला, तस्मा पपञ्चसञ्जासङ्घानिदानो वितक्को वुत्तो, पपञ्चसञानं वा अनेकभेदभिन्नत्ता तंसमुदायो “पपञ्चसञ्जासङ्घाति वुत्तो। पपञ्चसञ्जासङ्खाग्गहणेन च अनवसेसो दुक्खसमुदयो वुत्तो तंतं निमित्तत्ता वट्टदुक्खस्साति।।
यो निरोधो वूपसमोति निरोधसच्चमाह । तस्स सारुप्पन्ति तस्स पपञ्चसञ्जासङ्घाय निरोधस्स वूपसमस्स अधिगमुपायताय सारुप्पं अनुच्छविकं, एतेन विपस्सनं वदति । तत्थ यथावुत्तनिरोधे आरम्मणकरणवसेन गच्छति पवत्ततीति तत्थगामिनी, एतेन मग्गं । तेनाह "सह विपस्सनाय मग्गं पुच्छती"ति ।
वेदनाकम्मट्ठानवण्णना __ ३५९. पुच्छितमेव कथितं। यस्मा सक्केन देवानं इन्देन पपञ्चसञासङ्घानिरोधगामिनिपटिपदा पुच्छिताव, भगवा च तदधिगमुपायं अरूपकम्मट्ठानं तस्स अज्झासयवसेन वेदनामुखेन कथेन्तो तिस्सो वेदना आरभि, इति पुच्छितमेव कथेन्तेन पुच्छानुसन्धिवसेन सानुसन्धिमेव च कथितं । न हि बुद्धानं अननुसन्धिका कथा नाम अत्थि। इदानिस्स वेदनामुखेन अरूपकम्मट्ठानस्सेव कथने कारणं दस्सेतुं "देवतानही"तिआदि वुत्तं । करजकायस्स सुखुमतावचनेनेव अच्चन्तमुदुसुखुमालभावापि वुत्ता एवाति दट्टब्बं । कम्मजन्ति कम्मजते । तस्स बलवभावो उळारपुञकम्मनिब्बत्तत्ता, अतिविय गरुमधुरसिनिद्धसुद्धाहारजीरणतो च। एकाहारम्पीति एकाहारवारम्पि । "विलीयन्ती"ति एतेन करजकायस्स मन्दताय कम्मजतेजस्स बलवभावेन आहारवेलातिक्कमेन नेसं बलवती दुक्खवेदना उप्पज्जमाना सुपाकटा होतीति दस्सेति ।
240
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |