________________
(३.१८७-१८७)
चतुमहापदेसवण्णना
१४७
भगवा हि नागापलोकितवसेनेव अपलोकेतुकामो जातो, पुञानुभावेन पनस्स पतिहितहानं परिवत्ति, तेन तं "नागापलोकितं" त्वेव वुच्चति ।
"इदं पच्छिमकं आनन्द तथागतस्स वेसालिया दस्सन'"न्ति नयिदं वेसालिया अपलोकनस्स कारणवचनं अनेकन्तिकत्ता, भूतकथनमत्तं पनेतं । मग्गसोधनवसेन तं दस्सेत्वा अञदेवेत्थ अपलोकनकारणं दस्सेतुकामो "ननु चा"तिआदिमाह। तं तं सब्बं पच्छिमदस्सनमेव अनुक्कमेन कुसिनारं गन्त्वा परिनिब्बातुकामताय ततो ततो निक्खन्तत्ता। "अनच्छरियत्ता"ति इमिना यथावुत्तं अनेकन्तिकत्तं परिहरति, तयिदं सोधनमत्तं । इदं पनेत्थ अविपरीतं कारणन्ति दस्सेतुं “अपिचा"तिआदि वुत्तं । न हि भगवा सापेक्खो वेसालिं अपलोकेसि, “इदं पन मे गमनं अपुनरागमनन्ति दस्सनमुखेन बहुजनहिताय बहुजनसुखाय लोकानुकम्पाय अपलोकेसि । तेनाह “अपिच वेसालिराजानो"तिआदि ।
अन्तकरोति सकलवट्टदुक्खस्स सकसन्ताने, परसन्ताने च विनासकरो अभावकरो । बुद्धचक्खुधम्मचक्खुदिब्बचक्खुमंसचक्खुसमन्तचक्खुसङ्खातेहि पञ्चहि चक्खूहि चक्खुमा । सवासनानं किलेसानं समुच्छिन्नत्ता सातिसयं किलेसपरिनिब्बानेन परिनिब्बुतो।
चतुमहापदेसवण्णना १८७. महाओकासेति महन्ते ओकासे । महन्तानि धम्मस्स पतिट्ठापनट्ठानानि । येसु पतिट्ठापितो धम्मो निच्छीयति असन्देहतो, कानि पन तानि ? आगमनविसिट्ठानि सुत्तोतरणादीनि । दुतियविकप्पे अपदिसन्तीति अपदेसा, “सम्मुखा मेतं आवुसो भगवतो सुत"न्तिआदिना केनचि आभतस्स “धम्मोति विनिच्छिनने कारणं । किं पन तन्ति ? तस्स यथाभतस्स सुत्तोतरणादि एव । यदि एवं कथं चत्तारोति ? यस्मा धम्मस्स द्वे सम्पराया सत्था, सावका च, तेसु च सावका सङ्घगणपुग्गलवसेन तिविधा, एवं “तुम्हाकं मया यं धम्मो पटिग्गहितो"ति अपदिसितब्बानं भेदेन चत्तारो । तेनाह “सम्मुखा मे तं आवुसो भगवतो सुत''न्तिआदि । तथा च वुत्तं नेत्तियं “चत्तारो महापदेसा बुद्धापदेसो सङ्घापदेसो सम्बहुलत्थेरापदेसो एकत्थेरापदेसो। इमे चत्तारो महापदेसा'ति (नेत्ति० १८) बुद्धो अपदेसो एतस्साति बुद्धापदेसो। एस नयो सेसेसुपि। तेनाह "बुद्धादयो...पे०... महाकारणानी"ति।
147
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org