________________
१४६
दीघनिकाये महावग्गटीका
(३.१८४-१८६)
मनवनतो मनापेहि। जातियाति जातिअनुरूपगमनेन । नानाभावो विसुंभावो असम्बद्धभावो। मरणेन विनाभावोति चुतिया तेनत्तभावेन अपुनरावत्तनतो विप्पयोगो । भवेन अञ्जथाभावोति भवन्तरग्गहणेन पुरिमाकारतो अञाकारता “कामावचरसत्तो रूपावचरो होती"तिआदिना, तत्थापि “मनुस्सो देवो होती''तिआदिनापि योजेतब्बो । कुतेत्थ लब्भाति कुतो कुहिं किस्मिं नाम ठाने एत्थ एतस्मिं खन्धप्पवत्ते “यं तं जातं...पे०... मा पलुज्जी''ति लद्धं सक्का । न सक्का एव तादिसस्स कारणस्स अभावतोति आह "नेतं ठानं विज्जती"ति । एवं अच्छरियब्भुतधम्मं तथागतस्सापि सरीरं, किमङ्गं पन अङ्ग्रेसन्ति अधिप्पायो । “पच्चावमिस्सती"ति नेतं ठानं विज्जति सतिं सूपद्वितं कत्वा आणेन परिच्छिन्दित्वा आयुसङ्खारानं ओस्सद्वत्ता, बुद्धकिच्चस्स च परियोसापितत्ता । न हेत्थ मासत्तयतो परं बुद्धवेनेय्या लब्भन्तीति ।
१८४. सासनस्स चिरट्ठिति नाम ससम्भारेहि अरियमग्गधम्मेहि केवलेहीति आह "सब्बं लोकियलोकुत्तरवसेनेव कथित"न्ति लोकियाहि सीलसमाधिपाहि विना लोकुत्तरधम्मसमधिगमस्सअसम्भवतो ।
ततियभाणवारवण्णना निद्विता ।
नागापलोकितवण्णना
१८६. नागापलोकितन्ति नागस्स विय अपलोकितं, हत्थिनागस्स अपलोकनसदिसं अपलोकनन्ति अत्थो । आहच्चाति फुसित्वा । अडसकलग्गानि वियाति अङ्कुसकानि विय अञमञ्जस्मिं लग्गानि आसत्तानि हुत्वा ठितानि । एकाबद्धानीति अञमजं एकतो आबद्धानि । तस्माति गीवट्ठीनं एकग्घनानं विय एकाबद्धभावेन, न केवलं गीवट्ठीनंयेव, अथ खो सब्बानिपि तानि बुद्धानं ठपेत्वा बाहुसन्धिआदिका द्वादस महासन्धियो, अङ्गुलिसन्धियो च इतरसन्धीसु एकाबद्धानि हुत्वा ठितानि, यतो नेसं पकतिहत्थीनं कोटिसहस्सबलप्पमाणं कायबलं होति । वेसालिनगराभिमुखं अकासि कण्टकपरिवत्तने विय कपिलनगराभिमुखं । यदि एवं कथं तं नागापलोकितं नाम जातं? तदज्झासयं उपादाय ।
146
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
