Page Text
________________
१००
दीघनिकाये महावग्गटीका
(२.१२६-१२६)
कथेन्तो। कारकस्साति सत्थुओवादकारकस्स, सम्मापटिपज्जन्तस्साति अत्थो। तेनाह "सतिपट्ठानविहारिनो"ति । सो हि वेदनानुपस्सनाय, धम्मानुपस्सनाय च सम्मापटिपत्तिया "नेव वेदनं अत्तानं समनुपस्सती"तिआदिना वत्तब्बतं अरहति । तेनाह "एवरूपो ही"तिआदि। सब्बधम्मेसूति सब्बेसु तेभूमकधम्मेसु । ते हि सम्मसनीया । न अञन्ति वेदनाय अनं सज्ञादिधम्मं अत्तानं न समनुपस्सतीति । "खन्धलोकादयो"ति रूपादिधम्मा एव वुच्चन्ति, तेसं समूहोति दस्सेतुं “रूपादीसु धम्मेसूति वुत्तं । न उपादियति दिद्वितण्हागाहवसेन । “सेय्योहमस्मी"तिआदिना (सं० नि० २.४.१०८; महानि० २१, १७८; ध० स० ११२१; विभं० ८३२, ८६६) पवत्तमानमञनापि तण्हादिट्ठिमञ्जना विय परितस्सनरूपा एवाति आह "तण्हादिट्ठिमानपरितस्सनायपी'ति ।
सा एवं दिट्ठीति सा अरहतो एवंपकारा दिट्ठीति यो वदेय्य, तदकल्लं, तं न युत्तन्ति अत्थो। एवमस्स दिट्ठीति एत्थापि एवंपकारा अस्स अरहतो दिट्ठीतिआदिना योजेतब्बं । एवहि सतीति यो वदेय्य “होति तथागतो परं मरणा इतिस्स दिट्ठी"ति, तस्स चे वचनं तथेवाति अत्थो । “अरहा न किञ्चि जानाती"ति वुत्तं भवेय्य जानतो तथा दिट्ठिया अभावतो। तेनेवाति तथा वत्तुमयुत्तत्ता एव । चतुम्पि नयानन्ति “होति तथागतो"तिआदिना आगतानं चतन्नं वारानं । आदितो तीस वारेस सजिपित्वा परियोसानवारे वित्थारितत्ता “अवसाने 'तं किस्स हेतू'तिआदिमाहा"ति वुत्तं । “आदितो तीसु वारेसु तथैव देसना पवत्ता, यथा परियोसानवारे, पाळि पन सङित्ता''ति केचि ।
वोहारोति “सत्तो इत्थी पुरिसो''तिआदिना, “खन्धाआयतनानी''तिआदिना, “फस्सो वेदना'तिआदिना च वोहारितब्बवोहारो। तस्स पन वोहारस्स पवत्तिट्ठानं नाम सङ्केपतो इमे एवाति आह “खन्धा आयतनानि धातुयो"ति । यस्मा निब्बानं पुब्बभागे सङ्घारानं निरोधभावेनेव पापियति च, तस्मा तस्सापि खन्धमुखेन अवचरितब्बता लब्भतीति
"पाय अवचरितळ खन्धपञ्चक"न्ति वुत्तं । तेनाह भगवा “इमस्मिंयेव ब्याममत्ते कळेवरे ससअिम्हि समनके लोकञ्च पञपेमि लोकसमुदयञ्च लोकनिरोधञ्च लोकनिरोधगामिनिञ्च पटिपद"न्ति । (सं० नि० १.१.१०७; अ० नि० १.४.४५) पञ्जावचरन्ति वा तेभूमकधम्मानमेतं गहणन्ति “खन्धपञ्चक"न्त्वेव वुत्तं, तस्मा “यावता पञ्जा''ति एत्थापि लोकियपञ्जाय एव गहणं दट्ठब्बं । वट्टकथा हेसाति । तथा हि “यावता वर्ल्ड वट्टति" इच्चेव वुत्तं । तेनेवाह "तन्ताकुलकपदस्सेव अनुसन्धि दस्सितो''ति । यस्मा भगवा दिट्ठिसीसेनेत्थ वट्टकथं कथेत्वा यथानुसन्धिनापि वट्टकथं कथेसि, तस्मा
100
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |