________________
(२.१२७-१२७)
सत्तविञ्ञाणट्ठितिवण्णना
“तन्ताकुलकपदस्सेव अनुसन्धि दस्सितो" ति सावधारणं कत्वा वृत्तं । पटिच्चसमुप्पादकथा पनेत्थ यावदेव तस्स गम्भीरभावविभावनत्थाय वित्थारिता, विवट्टकथापि समाना इध पच्चामट्ठाति दट्टब्बं ।
सत्तविञ्ञाणद्वितिवण्णना
१२७. गच्छन्तो गच्छन्तोति समथपटिपत्तियं सुप्पतिट्ठितो हुत्वा विपस्सनागमनेन, मग्गगमनेन च गच्छन्तो गच्छन्तो । उभोहि भागेहि मुच्चनतो उभतोभागविमुत्तो नाम होति । सो “एवं असमनुपस्सन्तो 'ति वुत्तो विपस्सनायानिकोति कत्वा “यो च न समनुपस्सतीति वुत्तो सो यस्मा गच्छन्तो गच्छन्तो पञ्ञाविमुत्तो नाम होती "ति वृत्तं । हेट्ठा वुत्तानन्ति "कित्तावता च, आनन्द, अत्तानं न पञ्ञपेन्तो न पञ्ञापेती 'ति आदिना (दी० नि० २.११९), “यतो खो, आनन्द, भिक्खु नेव वेदनं अत्तानं समनुपस्सती 'तिआदिना (दी० नि० २.१२५ आदयो) च हेट्ठा पाळियं आगतानं द्विन्नं पुथुज्जनभिक्खूनं । निगमनन्ति निस्सरणं | नामन्ति पञ्ञाविमुत्तादिनामं ।
१०१
पटिसन्धिवसेन वृत्ताति नानत्तकायनानत्तसञ्ञिताविसेसविसिट्ठपटिसन्धिवसेन वुत्ता सत्त विञ्ञाणट्ठितियो । तंतंसत्तनिकायं पति निस्सयतो हि नानत्तकायादिता तंपरियापन्नपटिसन्धिसमुदागताति दट्ठब्बा तदभिनिब्बत्तककम्मभवस्स तथा आयूहितत्ता | चतस्सो आगमिस्सन्तीति रूपवेदनासञ्ञासङ्घारक्खन्धवसेन चतस्सो विञ्ञाणट्ठितियो आगमिस्सन्ति ‘“रूपुपायं वा आवुसो विञ्ञाणं तिट्ठमानं तिट्ठतीतिआदिना (दी० नि० ३.३११)। विञ्ञाणपतिट्ठानस्साति पटिसन्धिविञ्ञाणस्स एतरहि पतिट्ठानकारणस्स । अत्थतो वुत्तविसेसविसिट्ठा पञ्चवोकारे रूपवेदनासञसङ्घारक्खन्धा, चतुवोकारे वेदनादयो यो खन्धा वेदितब्बा | सत्तावासभावं उपादाय " द्वे च आयतनानीति द्वे निवासट्टानानी " ति वुत्तं । निवासट्ठानपरियायोपि आयतनसद्दो होति यथा “देवायतनद्वय "न्ति । सब्बन्ति विञ्ञाणट्ठिति आयतनद्वयन्ति सकलं । तस्मा गहितं तत्थ एकमेव अग्गहेत्वाति अधिप्पायो । परियादानं अनवसेसग्गहणं न गच्छति वट्टं विञ्ञाणट्ठिति आयतनद्वयानं अञ्ञमञ्ञअन्तोगधत्ता ।
Jain Education International
निदस्सनत्थे निपातो, तस्मा सेय्यथापि मनुस्साति यथा मनुस्साति वृत्तं होति । विसेसो होतियेव सतिपि बाहिरस्स कारकस्स अभेदे अज्झत्तिकस्स भिन्नता । नानत्तं काये एतेसं
101
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org