Page Text
________________
९६
दीघनिकाये महावग्गटीका
(२.११८-११८)
परिकप्पितमत्तं, तस्मा यत्थ नेसं अत्तसञ्जा, यथा चस्स रूपिभावादिपरिकप्पना होति, तं दस्सेन्तो “यो"तिआदिमाह। रूपिं परित्तन्ति अत्तनो उपट्टितकसिणरूपवसेन रूपिं, तस्स अवड्डितभावेन परित्तं । पञपेति नीलकसिणादिवसेन नानाकसिणलाभी । तन्ति अत्तानं । अनन्तन्ति कसिणनिमित्तस्स अप्पमाणताय परिच्छेदस्स अनुपट्ठानतो अन्तरहितं । उग्घाटेत्वाति भावनाय अपनेत्वा । निमित्तफुटोकासन्ति तेन कसिणनिमित्तेन फुट्ठप्पदेसं । तेसूति चतूसु अरूपक्खन्धेसु । विज्ञाणमत्तमेवाति “विज्ञाणमयो अत्ता''ति एवंवादी।
११८. "एतरही"ति सावधारणमिदं पदन्ति तदत्थं दस्सेन्तो “इदानेवाति वत्वा अवधारणेन निवत्तितमत्थं आह "न इतो पर"न्ति । तत्थ तत्थेव सत्ता उच्छिज्जन्तीति उच्छेदवादी, तेनाह "उच्छेदवसेनेतं वुत्त"न्ति । भाविन्ति सब् सदा भाविं अविनस्सनकं । तेनाह "सस्सतवसेनेतं वुत्त"न्ति । अतथासभावन्ति यथा परवादी वदन्ति, न तथा सभावं । तथभावायाति उच्छेदभावाय वा सस्सतभावाय वा अनियमवचनहेतं वत्तं सामञ्जजोतनावसेन । सम्पादेस्सामीति तथभावं अस्स सम्पन्नं कत्वा दस्सयिस्सामि, पतिट्ठापेस्सामीति अत्थो । तथा हि वक्खति “सस्सतवादञ्च जानापेत्वा''तिआदि । (दी० नि० अट्ठ० २.११८) इमिनाति “अतथं वा पना"तिआदि वचनेन, अनुच्छेदसभावम्पि समानं सस्सतवादिनो मतिवसेनाति अधिप्पायो । उपकप्पेस्सामीति उपेच्च समत्थयिस्सामि ।
__ एवं समानन्ति एवं भूतं समानं । रूपकसिणज्झानं रूपं उत्तरपदलोपेन, अधिगमनवसेन तं एतस्स अत्थीति रूपीति आह "रूपिन्ति रूपकसिणलाभि"न्ति | परित्तत्तानुदिट्ठीति एत्थ रूपी-सद्दोपिआवृत्तिआदिनयेन आनेत्वा वत्तब्बो, रूपीभावम्पि हि सो दिद्विगतिको परित्तभावं विय अत्तनो अभिनिविस्स ठितोति । अरूपिन्ति एत्थापि एसेव नयो । “पत्तपलासबहुलगच्छसङ्केपेन घनगहनजटाविताना नातिदीघसन्ताना वल्लि, तब्बिपरीता लता"ति वदन्ति । अप्पहीनद्वेनाति मग्गेन असमुच्छिन्नभावेन । कारणलाभे सति उप्पज्जनारहता अनुसयनह्रो ।
अरूपकसिणं नाम कसिणुग्घाटिं आकासं, न परिच्छिन्नाकासकसिणं । “उभयम्पि अरूपकसिणमेवा"ति केचि । अरूपक्खन्धगोचरं वाति वेदनादयो अरूपक्खन्धा “अत्ता''ति अभिनिवेसस्स गोचरो एतस्साति अरूपक्खन्धगोचरो, दिट्ठिगतिको, तं अरूपक्खन्धगोचरं । वा-सद्दो वुत्तविकप्पत्थो । सद्दयोजना पन अरूपं अरूपक्खन्धा गोचरभूता एतस्स अत्थीति अरूपी, तं अरूपिं । लाभिनो चत्तारोति रूपकसिणादिलाभवसेन तं तं दिट्टिवादं सयमेव
96
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |