Page Text
________________
दीघनिकाये महावग्गटीका
(२.११५-११५)
अनतिक्कमित्वा तदन्तरेयेव चवनधम्माय गब्भग्गहणस्सेव असम्भवतो। तेनाह “अयव्हि अनोकासो नामा"ति, चुतियाति अधिप्पायो।
पटिसन्धिचित्तेन सद्धिं समुट्ठितरूपानीति ओक्कन्तिक्खणे उप्पन्नकम्मजरूपानि वदति । तानि हि निप्परियायतो पटिसन्धिचित्तेन सद्धिं समुट्ठितरूपानि नाम, न उतुसमुट्ठानानि पटिसन्धिचित्तस्स उप्पादतो पच्छा समुट्ठितत्ता । चित्तजाहारजानं पन तदा असम्भवो एव | यानि पटिसन्धिचित्तेन सद्धिं समुट्ठितरूपानि, तानि तिविधानि तस्स उप्पादक्खणे समुट्ठितानि, ठितिक्खणे समुट्टितानि, भङ्गक्खणे समुट्ठितानीति । तेसु उप्पादक्खणे समुट्ठितानि सत्तरसमस्स भवङ्गस्स उप्पादक्खणे निरुज्झन्ति, ठितिक्खणे समुट्ठितानि ठितिक्खणे निरुज्झन्ति, भङ्गक्खणे समुट्ठितानि भङ्गक्खणे निरुज्झन्ति । तत्थ “भञ्जमानो धम्मो भञ्जमानस्स धम्मस्स पच्चयो होती"ति न सक्का वत्तुं, उप्पादे, पन ठितियञ्च न न सक्काति “सत्तरसमस्स भवङ्गस्स उप्पादक्खणे, ठितिक्खणे च धरन्तानं वसेन तस्स पच्चयम्पि दातुं न सक्कोन्ती"ति वुत्तं । रूपकायूपत्थम्भितस्सेव हि नामकायस्स पञ्चवोकारे पवत्तीति । तेहि रूपधम्मेहि तस्स चित्तस्स बलवतरं सन्धायाह "सत्तरसमस्स...पे०... पवत्ति पवत्तती"ति। पवेणी घटियतीति अठ्ठचत्तालीसकम्मजस्सरूपपवेणी सम्बन्धा हुत्वा पवत्तति । पठमहि पटिसन्धिचित्तं, ततो याव सोळसमं भवङ्गचित्तं, तेसु एकेकस्स उप्पादठितिभङ्गवसेन तयो तयो खणा। तत्थ एकेकस्स चित्तस्स तीसु तीसु खणेसु समतिंस समतिंस कम्मजरूपानि उप्पज्जन्ति । इति सोळसतिका अठ्ठचत्तालीसं होन्ति । एस नयो ततो परेसुपि । तं सन्धाय वुत्तं "अठ्ठचत्तालीसकम्मजस्स रूपपवेणी सम्बन्धा हुत्वा पवत्ततीति । सचे पन न सक्कोन्तीति पटिसन्धिचित्तेन सद्धिं समुट्ठितरूपानि सत्तरसमस्स भवङ्गस्स पच्चयं दातुं सचे न सक्कोन्ति । यदि हि पटिसन्धिचित्ततो सत्तरसमं चुतिचित्तं सिया, पटिसन्धिचित्तस्स ठितिभङ्गक्खणेसुपि कम्मजरूपं न उप्पज्जेय्य, पगेव भवङ्गचित्तक्खणेसु । तथा सति नत्थेव तस्स चित्तस्स पच्चयलाभोति पवत्ति नप्पवत्तति, पवेणी न घटियतेव, अञदत्थु विच्छिज्जति । तेनाह "वोक्कमतिति नाम होती"तिआदि ।
इत्थत्तायाति इत्थंपकारताय । यादिसो गब्भसेय्यकस्स अत्तभावो, तं सन्धायेतं वुत्तं । तस्स च पञ्चक्खन्धा अनूना एव होन्तीति आह "एवं परिपुण्णपञ्चक्खन्धभावाया"ति । उपच्छिज्जिस्सथाति सन्तानविच्छेदेन विच्छिन्देय्य । सुद्धं नामरूपमेवाति विज्ञआणविरहितं केवलं नामरूपमेव । अवयवानं पारिपूरि बुड्डि। थिरभावप्पत्ति विरून्हि। महल्लकभावप्पत्ति वेपुल्लं ।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org
| SR No. | 009983 |
| Book Title | Mahavagga Tika |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publisher | Vipassana Research Institute Igatpuri |
| Publication Year | 1998 |
| Total Pages | 410 |
| Language | Prakrit, Sanskrit |
| Classification | Interfaith & Buddhism |
| File Size | 15 MB |