________________
(९.४३८-४३९-४४३)
तयोअत्तपटिलाभवण्णना
३३७
४३८. एवञ्च पन वत्वाति “अत्तपटिलाभोति रूपादिके उपादाय पञत्तिमत्त"न्ति इममत्थं “यस्मिं चित्त समये "तिआदिना वत्वा । पटिपुच्छित्वा विनयनत्थन्ति यथा परे पुच्छेय्युं, तेनाकारेन कालविभागतो पटिपदानि पुच्छित्वा तस्स अत्थस्स ञापनवसेन विनयनत्थं । तस्मिं समये सच्चो अहोसीति तस्मिं अतीतसमये उपादानस्स विज्जमानताय सच्चभूतो विज्जमानो विय वत्तब्बो अहोसि, न पन अनागतो इदानि पच्चुप्पनो वा अत्तपटिलाभो तदुपादानस्स तदा अविज्जमानत्ता। ये ते अतीता धम्मा अतीतसमये अतीतत्तपटिलाभस्स उपादानभूता रूपादयो। ते एतरहि नत्थि निरुद्धत्ता। ततो एव अहेसुन्ति सङ्ख्यं गता। तस्माति तस्मिंयेव समये लब्भनतो। सोपि तदुपादानो मे अत्तपटिलाभो तस्मिंयेव अतीतसमये सच्चो भूतो विज्जमानो विय अहोसि। अनागतपच्चुप्पनानन्ति अनागतानञ्चेव पच्चुप्पन्नानञ्च रूपधम्मानं उपादानभूतानं तदा तस्मिं अतीतसमये अभावा तदुपादानो अनागतो पच्चुप्पनो च अत्तपटिलाभो तस्मिं अतीतसमये मोघो तुच्छो मुसा नत्थीति अत्थो । नाममत्तमेवाति समझामत्तमेव । अत्तपटिलाभं पटिजानाति परमत्थतो अनुपलब्भमानत्ता ।
"एसेव नयो"ति इमिना ये ते अनागता धम्मा, ते एतरहि नत्थि, “भविस्सन्ती"ति पन सत्यं गमिस्सन्ति, तस्मा सोपि मे अत्तपटिलाभो तस्मिंयेव समये सच्चो भविस्सति । अतीतपच्चुप्पन्नानं पन धम्मानं तदा अभावा तस्मिं समये मोघो अतीतो मोघो पच्चुप्पन्नो । ये इमे पच्चुप्पन्ना धम्मा, ते एतरहि अत्थि, तस्मा योयं मे अत्तपटिलाभो, सो इदानि सच्चो । अतीतानागतानं पन धम्मानं इदानि अभावा तस्मिं समये मोघो अतीतो मोघो अनागतोति एवं अस्थतो नाममत्तमेव अत्तपटिलाभं पटिजानातीति इममत्थं अतिदिसति ।
४३९-४४३. संसन्दितुन्ति समानेतुं । यस्मिं समये खीरं होतीति यस्मिं काले भूतुपादायसञितं उपादानविसेसं उपादाय खीरपञत्ति होति । न तस्मिं...पे०... गच्छति खीरपञत्तिउपादानस्स दधिआदिपञत्तिया अनुपादानतो। पटिनियतवत्थुका हि एका लोकसमझा, तेनाह "ये धम्मे उपादाया"तिआदि । तत्थ सङ्कायति एतायाति सका, पञत्ति । निद्धारेत्वा वचन्ति वदन्ति एतायाति निरुत्ति। नमन्ति एतेनाति नामं। वोहरन्ति एतेनाति वोहारो, पञत्तियेव । एस. नयो सब्बत्थाति “यस्मिं समये"तिआदिना खीरे वुत्तनयं दधिआदीसु अतिदिसति ।
समनुजाननमत्तकानीति “इदं खीरं, इदं दधी"तिआदिना तादिसे भूतुपादायरूपविसेसे
337
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org