________________
(५.१६१ - १६१)
तिपिटकअन्तरधानकथा
इमेसु पन तीसु खेत्तेसु ठपेत्वा इमं चक्कवाळं अञ्ञस्मिं चक्कवाळे बुद्धा उप्पज्जन्तीति सुत्तं नत्थि, नुप्पञ्जन्तीति पन अत्थि । तीणि पिटकानि विनयपिटकं, सुत्तन्तपिटकं अभिधम्मपिटकं । तिस्सो सङ्गीतियो महाकस्सपत्थेरस्स सङ्गीति, यसत्थेरस्स सङ्गीति, मोग्गलिपुत्ततिस्सत्थेरस्स सङ्गीतीति । इमा तिस्सो सङ्गीतियो आरुळ्हे तेपिटके बुद्धवचने “इमं चक्कवाळं मुञ्चित्वा अञ्ञत्थ बुद्धा उप्पज्जन्ती' 'ति सुत्तं नत्थि, जन्तीति न अत्थि ।
अपुब्बं अचरिमन्ति अपुरे अपच्छा एकतो नुप्पज्जन्ति, पुरे वा पच्छा उप्पज्जन्तीति वुत्तं होति । तत्थ बोधिपल्लङ्के "बोधिं अपत्वा न उट्ठहिस्सामी निसिन्नकालतो पट्ठाय याव मातुकुच्छिस्मिं पटिसन्धिग्गहणं, ताव पुब्बेति न वेदितब्बं । बोधिसत्तस्स हि पटिसन्धिग्गहणे दससहस्सचक्कवाळकम्पनेनेव खेत्तपरिग्गहो कतो । अञ्ञस्स बुद्धस्स उप्पत्तिपि निवारिता होति । परिनिब्बानतो पट्ठाय च याव सासपमत्तापि धातुयो तिट्ठन्ति ताव पच्छाति न वेदितब्बं । धातूसु हि ठितासु बुद्धापि ठिताव होन्ति । तस्मा एत्थन्तरे अञ्ञस्स बुद्धस्स उप्पत्ति निवारिताव होति । धातुपरिनिब्बाने पन जाते अस्स बुद्धस्स उप्पत्ति न निवारिता ।
तिपिटक अन्तरधानकथा
तीणि अन्तरधानानि नाम परियत्ति अन्तरधानं, पटिवेधअन्तरधानं, पटिपत्तिअन्तरधानन्ति । तत्थ परियतीति तीणि पिटकानि । पटिवेधोति सच्चप्पटिवेधो । पटिपत्तीति पटिपदा । तत्थ पटिवेधो च पटिपत्ति च होतिपि न होतिपि । एकस्मिहि काले पटिवेधकरा भिक्खू बहू होन्ति, एस भिक्खु पुथुज्जनोति अङ्गुलिं पसारेत्वा दस्सेतब्बो होति । इमस्मिंयेव दीपे एकवारं पुथुज्जनभिक्खु नाम नाहोसि । पटिपत्तिपूरकापि कदाचि बहू होन्ति, कदाचि अप्पा । इति पटिवेधो च पटिपत्ति च होतिपि न होतिपि । सासनट्ठितिया पन परियत्ति पमाणं । पण्डितो हि तेपिटकं सुत्वा द्वेपि पूरेति ।
Jain Education International
७३
यथा अम्हाकं बोधिसत्तो आकारस्स सन्तिके पञ्चाभिञ्ञा सत्त च समापत्तियो निब्बत्तेत्वा नेवसञ्जानासञ्ञायतनसमापत्तिया परिकम्मं पुच्छि, सो न जानामीति आह । ततो उदकस्स सन्तिकं गन्त्वा अधिगतविसेसं संसन्दित्वा नेवसञ्जानासञायतनस्स परिकम्मं पुच्छि, सो आचिक्खि, तस्स वचनसमनन्तरमेव महासत्तो तं झानं सम्पादेसि,
73
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org