________________
७२
दीघनिकाये पाथिकवग्गट्ठकथा
(५.१६१-१६१)
परलोकं । सुखो इमिस्सा परिब्बाजिकाय मुदुकाय लोमसाय बाहाय सम्फस्सो"ति मोळिबन्धाहि परिब्बाजिकाहि परिचारेन्ति सम्पत्तं सम्पत्तं रूपादिआरम्मणं अनुभवमाना कामसुखमनुयुत्ता, न एवमनुयुत्तोति दस्सेति ।
हीनन्ति लामकं । गम्मन्ति गामवासीनं धम्मं । पोथुज्जनिकन्ति पुथुज्जनेहि सेवितब्बं । अनरियन्ति न निदोसं । न वा अरियेहि सेवितब्बं । अनत्थसहितन्ति अनत्थसंयुत्तं । अत्तकिलमथानुयोगन्ति अत्तनो आतापनपरितापनानुयोगं । दुक्खन्ति दुक्खयुत्तं, दुक्खमं वा । यथा एके समणब्राह्मणा कामसुखल्लिकानुयोगं परिवज्जेस्सामाति कायकिलमथं अनुधावन्ति, ततो मुञ्चिस्सामाति कामसुखं अनुधावन्ति, न एवं भगवा । भगवा पन उभो एते अन्ते वज्जेत्वा या सा “अस्थि, भिक्खवे, मज्झिमा पटिपदा तथागतेन अभिसम्बुद्धा चक्खुकरणी'"ति एवं वुत्ता सम्मापटिपत्ति, तमेव पटिपन्नो। तस्मा “न च अत्तकिलमथानुयोग''न्तिआदिमाह ।
आभिचेतसिकानन्ति अभिचेतसिकानं, कामावचरचित्तानि अतिक्कमित्वा ठितानन्ति अत्थो। दिट्ठधम्मसुखविहारानन्ति इमस्मिंयेव अत्तभावे सुखविहारानं । पोट्टपादसुत्तन्तस्मिव्हि सप्पीतिकदुतियज्झानफलसमापत्ति कथिता (दी० नि० १.४३२)। पासादिकसुत्तन्ते सह मग्गेन विपस्सनापादकज्झानं । दसुत्तरसुत्तन्ते चतुत्थज्झानिकफलसमापत्ति । इमस्मिं सम्पसादनीये दिठ्ठधम्मसुखविहारज्झानानि कथितानि । निकामलाभीति यथाकामलाभी । अकिच्छलाभीति अदुक्खलाभी। अकसिरलाभीति विपुललाभी ।
अनुयोगदानप्पकारवण्णना १६१. एकिस्सा लोकधातुयाति दससहस्सिलोकधातुया । तीणि हि खेत्तानि - जातिखेत्तं आणाखेत्तं विसयखेत्तं । तत्थ जातिखेत्तं नाम दससहस्सी लोकधातु । सा हि तथागतस्स मातुकुच्छिं ओक्कमनकाले निक्खमनकाले सम्बोधिकाले धम्मचक्कप्पवत्तने आयुसङ्खारोस्सज्जने परिनिब्बाने च कम्पति । कोटिसतसहस्सचक्कवाळं पन आणाखेत्तं नाम । आटानाटियमोरपरित्तधजग्गपरित्तरतनपरित्तादीनहि एत्थ आणा वत्तति । विसयखेत्तस्स पन परिमाणं नत्थि. बद्धानव्हि "यावतकं जाणं, तावतकं अय्यं, यावतकं अय्यं तावतकं आणं, आणपरियन्तिकं अय्यं, जेय्यपरियन्तिकं आण"न्ति (महानि० ५५) वचनतो अविसयो नाम नत्थि।
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org