________________
(३.८४-८४)
चक्कवत्तिअरियवत्तवण्णना
रक्खावरणगुत्ति । तत्थ “परं रक्खन्तो अत्तानं रक्खती"ति (सं० नि० ३.५.३८५) वचनतो खन्तिआदयो रक्खा। वुत्तञ्हेतं “कथञ्च, भिक्खवे, परं रक्खन्तो अत्तानं रक्खति । खन्तिया अविहिंसाय मेत्तचित्तता अनुद्दयता"ति (सं० नि० ३.५.३८५) । निवासनपारुपनगेहादीनं निवारणा आवरणं, चोरादिउपद्दवनिवारणत्थं गोपायना गुत्ति, तं सब्बम्पि सुटु संविदहस्सु पवत्तय ठपेहीति अत्थो । इदानि यत्थ सा संविदहितब्बा, तं दस्सेन्तो अन्तोजनस्मिन्तिआदिमाह।
तत्रायं सोपत्थो- अन्तोजनसङ्खातं तव पुत्तदारं सीलसंवरे पतिट्ठपेहि, वत्थगन्धमालादीनि चस्स देहि, सब्बोपद्दवे चस्स निवारेहि । बलकायादीसुपि एसेव नयो । अयं पन विसेसो- बलकायो कालं अनतिक्कमित्वा भत्तवेतनसम्पदानेनपि अनुग्गहेतब्बो। अभिसित्तखत्तिया भद्रस्साजानेय्यादिरतनसम्पदानेनपि उपसङ्गण्हितब्बा। अनुयन्तखत्तिया तेसं अनुरूपयानवाहनसम्पदानेनपि परितोसेतब्बा। ब्राह्मणा अन्नपानवत्थादिना देय्यधम्मेन | गहपतिका भत्तबीजनङ्गलफालबलिबद्दादिसम्पदानेन । तथा निगमवासिनो नेगमा, जनपदवासिनो च जानपदा । समितपापबाहितपापा समणब्राह्मणा समणपरिक्खारसम्पदानेन सक्कातब्बा । मिगपक्खिनो अभयदानेन समस्सासेतब्बा ।
विजितेति अत्तनो आणापवत्तिट्ठाने । अधम्मकारोति अधम्मकिरिया । मा पवत्तित्थाति यथा नप्पवत्तति, तथा नं पटिपादेहीति अत्थो । समणब्राह्मणाति समितपापबाहितपापा । मदप्पमादा पटिविरताति नवविधा मानमदा, पञ्चसु कामगुणेसु चित्तवोस्सज्जनसङ्खाता पमादा च पटिविरता। खन्तिसोरच्चे निविद्वाति अधिवासनखन्तियञ्च सुरतभावे च पतिट्ठिता। एकमत्तानन्ति अत्तनो रागादीनं दमनादीहि एकमत्तानं दमेन्ति समेन्ति परिनिब्बापेन्तीति वुच्चन्ति । कालेन कालन्ति काले काले । अभिनिवज्जेय्यासीति गूथं विय विसं विय अग्गिं विय च सुट्ठ वज्जेय्यासि | समादायाति सुरभिकुसुमदामं विय अमतं विय च सम्मा आदाय पवत्तेय्यासि ।
इध ठत्वा वत्तं समानेतब्बं । अन्तोजनस्मिं बलकायेपि एकं, खत्तियेसु एकं, अनुयन्तेसु एकं, ब्राह्मणगहपतिकेसु एकं, नेगमजानपदेसु एकं, समणब्राह्मणेसु एकं, मिगपक्खीसु एकं, अधम्मकारप्पटिक्खेपो एकं, अधनानं धनानुप्पदानं एकं समणब्राह्मणे उपसङ्कमित्वा पञ्हपुच्छनं एकन्ति एवमेतं दसविधं होति । गहपतिके पन पक्खिजाते च विसु कत्वा गणेन्तस्स द्वादसविधं होति । पुब्बे अवुत्तं वा गणेन्तेन अधम्मरागस्स च
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org