________________
(३.१५३-१५३)
पाटलिपुत्तनगरमापनवण्णना
११७
पहाविस्सज्जनं, अनुमोदनञ्च सोतुं लभिस्साम, मनुस्सा दानं दत्वा अम्हाकं पत्तिं दस्सन्ती"ति ।
तावतिसेहीति यथा हि एकस्मिं कुले एकं पण्डितमनुस्सं, एकस्मिं वा विहारे एकं बहुस्सुतभिक्खुं उपादाय – “असुककुले मनुस्सा पण्डिता, असुकविहारे भिक्खू बहुस्सुता"ति सद्दो अब्भुग्गच्छति, एवमेव सक्कं देवराजानं विस्सकम्मञ्च देवपुत्तं उपादाय - "तावतिंसा पण्डिता''ति सद्दो अब्भुग्गतो। तेनाह - "तावतिसेही''ति । तावतिंसेहि सद्धिं मन्तेत्वापि विय मापेन्तीति अत्थो ।
यावता अरियं आयतनन्ति यत्तकं अरियकमनुस्सानं ओसरणट्ठानं नाम अत्थि । यावता वणिप्पथोति यत्तकं वाणिजानं आभतभण्डस्स रासिवसेनेव कयविक्कयट्ठानं नाम, वाणिजानं वसनट्ठानं वा अस्थि । इदं अग्गनगरन्ति तेसं अरियायतनवणिप्पथानं इदं अग्गनगरं जेट्टकं पामोक्खं भविस्सतीति । पुटभेदनन्ति भण्डपुटभेदनट्ठानं, भण्डभण्डिकानं मोचनट्ठानन्ति वुत्तं होति । सकलजम्बुदीपे अलद्धभण्डम्पि हि इधेव लभिस्सन्ति, अञ्जत्थ विक्कयेन अगच्छन्तम्पि च इधेव गमिस्सति । तस्मा इधेव पुटं भिन्दिस्सन्तीति अत्थो । चतूसु हि द्वारेसु चत्तारि सभायं एकन्ति एवं दिवसे दिवसे पञ्चसतसहस्सानि उहिस्सन्तीति दस्सेति ।
अग्गितो वातिआदीसु चकारत्थो वा-सद्दो । अग्गिना च उदकेन च मिथुभेदेन च नस्सिस्सतीति अत्थो । एककोट्ठासो अग्गिना नस्सिस्सति, निब्बापेतुं न सक्खिस्सन्ति । एकं गङ्गा गहेत्वा गमिस्सति । एको – “इमिना अकथितं अमुस्स, अमुना अकथितं इमस्सा"ति वदन्तानं पिसुणवाचानं वसेन भिन्नानं मनुस्सानं अञमञभेदेनेव नस्सिस्सतीति अत्थो । इति वत्वा भगवा पच्चूसकाले गङ्गाय तीरं गन्त्वा कतमुखधोवनो भिक्खाचारवेलं आगमयमानो निसीदि ।
१५३. सुनिधवस्सकारापि- “अम्हाकं राजा समणस्स गोतमस्स उपट्ठाको, सो अम्हे पुच्छिस्सति, ‘सत्था किर पाटलिगामं अगमासि, तस्स सन्तिकं उपसङ्कमित्थ, न उपसङ्कमित्था'ति । उपसङ्कमिम्हाति च वुत्ते- 'निमन्तयित्थ, न निमन्तयित्था'ति च पुच्छिस्सति । न निमन्तयिम्हाति च वुत्ते अम्हाकं दोसं आरोपेत्वा निग्गहिस्सति । इदं चापि मयं आगतट्ठाने नगरं मापेम, समणस्स खो पन गोतमस्स गतगतछाने
117
Jain Education International
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org