________________
पच्चिसमुप्पादवण्णना
मुञ्जपब्बभूताति मुञ्जतिणं विय पब्बजतिणं विय च भूता । यथा तानि तानि कोट्टेत्वा कतरज्जु जिण्णकाले कत्थचि पतितं गत्वा तेसं तिणानं इदं अग्गं, इदं मूलन्ति अग्गेन वा अग्गं मूलेन वा मूलं समानेतुं दुक्करन्ति । तम्पि पच्चत्तपुरिसकारे ठत्वा सक्का भवेय्य उजुं कातुं, ठपेत्वा पन द्वे बोधिसत्ते अजे सत्ता अत्तनो धम्मताय पच्चयाकारं उजुं कातुं समत्था नाम नत्थि । एवमयं पजा पच्चयाकारे उजुं कातुं असक्कोन्ती दिट्ठगतवसेन गण्ठिकजाता हुत्वा अपायं दुग्गतिं विनिपातं संसारं नातिवत्तति ।
(२.९६-९६)
तत्थ अपायोति निरयतिरच्छानयोनिपेत्तिविसय असुरकाया । सब्बे प हि ते वड्ढिसङ्घातस्स अयस्स अभावतो - " अपायो 'ति वुच्चन्ति । तथा दुक्खस्स गतिभावतो दुग्गति । सुखसमुस्सयतो विनिपतितत्ता विनिपातो । इतरो पन -
" खन्धानञ्च परिपाटि, धातुआयतनान च । अब्बोच्छिन्नं वत्तमाना, संसारोति पवुच्चती 'ति । ।
तं सब्बम्पि नातिवत्तति नातिक्कमति । अथ खो चुतितो पटिसन्धिं, पटिसन्धितो चुतिन्ति एवं पुनपुनं चुतिपटिसन्धियो गण्हन्ता तीसु भवेसु चतूसु योनीसु पञ्चसु गती सत्तसु विञ्ञाणद्वितीसु नवसु सत्तावासेसु महासमुद्दे वातुक्खित्तनावा विय यन्तेसु युत्त गोणी विय च परिब्भमतियेव । इति सब्बं पेतं भगवा आयस्मन्तं आनन्दं अपसादेन्तो आहात वेदितब्बं ।
७७
पटिच्चसमुप्पादबण्णना
९६. इदानि यस्मा इदं सुत्तं - " गम्भीरो चायं, आनन्द, पटिच्चसमुप्पादोति च " तन्ताकुलकजाता "ति च द्वीहियेव पदेहि आबद्धं, तस्मा - " गम्भीरो चार्य, आनन्द, पटिच्चसमुप्पादो 'ति इमिना ताव अनुसन्धिना पच्चयाकारस्स गम्भीरभावदस्सनत्थं देसनं आरभन्तो अत्थि इदप्पच्चया जरामरणन्ति आदिमाह । तत्रायमत्थो- इमस्स जरामरणस्स पच्चयो इदप्पच्चयो, तस्मा इदप्पच्चया अत्थि जरामरणं, अत्थि नु खो जरामरणस्स पच्चयो, यम्हा पच्चया जरामरणं भवेय्याति एवं पुट्ठेन सता आनन्द, पण्डितेन पुग्गलेन यथा - "तं जीवं तं सरीर "न्ति वुत्ते ठपनीयत्ता पञ्हस्स तुम्ही भवितब्बं होति,
Jain Education International
77
For Private & Personal Use Only
www.jainelibrary.org