SearchBrowseAboutContactDonate
Page Preview
Page 341
Loading...
Download File
Download File
Page Text
________________ ३२० ] श्रीप्रवचनसारोका । कोंका प्रकाश अवगाह पाकर ठहर जाता है इसको जीव पुद्गलका 1 " एक क्षेत्रावगाह रूप बन्ध कहते हैं । इस तरह तीन प्रकारका बन्ध है । पंचाध्यायीकारने भी बन्धके तीन भेद बताए हैं अर्थतस्त्रिविधो, बंधो भावद्रव्योभयात्मकः । 1 प्रत्येकं तद्द्वयं यावत्तृतीयोद्वद्वनः क्रमात् ॥ ४६ ॥ रागात्मा भावबंध / सजीवबंध इति स्मृतः । द्रव्यं पौगलिकः पिंडो बंधनच्छक्तिरेव वा ॥ ४७ ॥ इतरेतरत्रंश्च देशाना तद्वयोर्मिथः । 1 बंध्यबंधकभावः 'स्याद् भावन्रधनिमित्ततः ॥ ४८ ॥ B भावार्थ - वास्तवमें बंध तीन प्रकार है-भावबन्ध, द्रव्यबन्ध, और उभयवन्ध। इनमेंसे भाववन्ध और द्रव्यबंध तो भिन्नर स्वतंत्र है । तीसरा उभयबन्ध जीव पुद्गलके मेलसे होता है । रागद्वेष 'आदि परिणाम भावबंध है इसीको जीवबंध कहते हैं । पुद्गलका पिड वही द्रव्यबंध है । यह बंध पुगलकी स्निग्ध रूक्ष शक्तिसे होता है । भावबंधके निमित्तसे जीवके प्रदेशोंका और द्रव्यकमका परस्पर एक दूसरेमें प्रवेश होना सो उभयबंध है । इन तीन प्रकार बंधों में रागादिरूप भाव बन्धको ही संसारका कारण जानकर इनकी अवस्थाको त्याग वीतराग साम्य अवस्था में ही ठहरनेका यत्न करना चाहिये, यह तात्पर्य है ॥८८॥ उत्थानिका - आगे पूर्व सूत्रमें "जीवस्स रायमादीहि " इस वचनसे जो रागपनेको भावबंध कहा था वही द्रव्यबंधका कारण हैं ऐसा विशेष करके समर्थन करते हैं
SR No.009946
Book TitlePravachan Sara Tika athwa Part 02 Gneytattvadipika
Original Sutra AuthorN/A
AuthorShitalprasad
PublisherMulchand Kisandas Kapadia
Publication Year
Total Pages420
LanguageHindi, Sanskrit
ClassificationBook_Devnagari
File Size16 MB
Copyright © Jain Education International. All rights reserved. | Privacy Policy