________________
[३५७]
ढंढणकुमारपित्तिवओ य गयसुकुमालो त्ति गयसुकुमालकहा भण्णइ -
बारवईए नयरीए वासुदेवस्स राइणो देवई णाम माया । तीसे य निययभवणट्ठियाए समाणरूवधारिणो थोवथोववेलाए कमेण साहूणं तिन्नि संघाडया छट्ठपारणगे समभावभाविया कुलाइं हिंडंता भिक्खट्ठमुवागया। सव्वे य बहुमाणपुरस्सरं वंदिया पडिलाभिया य सिंघकेसरएहिं । परं तेसिं तइयसंघाडयं पुच्छइ – 'किं भयवं ! दिसामोहेण पुणो पुणो इहाऽऽगच्छह तुब्भे ? किं वा मे मइमोहो ? किं वा बारवईए पच्चक्खदेवलोगभूयाए समणा भत्त-पाणं न लभंति ?' । तेहिं भणियं – 'साविगे ! न अम्हं दिसामोहो, किंतु भद्दिलपुरनिवासिणो नागस्स गाहावइस्स सुलसाए भारियाए छज्जणा अम्हे पुत्ता भगवओऽरिट्ठणेमिस्संतिए धम्मं सोच्चा पव्वइया । ते कह वि परिवाडीए सव्वे तुम्ह घरमणुपविठ्ठा । ता साविए ! सरिस[त्तण]ओ तुज्झ एस मइमोहो जाओ ।
तओ देवईए चिंतियं – 'कहमेए कण्ह-सरिच्छा सव्वे जाया ? कहिं(ह) वा नेमित्तिगेहिं पुव्वमहमट्ठपुत्तेहिं जीवंतवच्छा समाइट्टा ? जहा य मे चित्तं रुहरुहावेंति तहा एए वि मम पुत्त'त्ति । तओ नियाभिप्पायसंवायणत्थं बीयदिणे जाणवरमारुहित्ता गया सहिपरियणेण समोसरणं । वंदिओ सामी । सामिणा वि साहित्तु सब्भावं भणिया – 'देवाणुप्पिए ! मग्गाणुसारित्तणओ जं तए चिंतियं तं तहेव । नत्थेत्थ संदेहो' ।
तओ देवईए तत्थेव समोसरणे ते साहवो दह्रण पण्हुयथणीए वंदिया भणिया य - 'जुत्तं मम कुच्छिसंभूयाणमणुत्तरा रज्जसंपत्ती पव्वज्जमणुपालणं वा । किं तु न मए नियजायबालगस्स विलसियमणुभूयं' । तओ भगवया भणियं - 'देवाणुप्पिए ! पुव्वजम्मोव[ज्जिय]दुक्कयकम्मस्स फलमेयं' । तीए भणियं - 'कहं विय ?' तओ तीसे भगवया जम्मंतरे सवक्किसत्तरयणहरणं एक्करयणसमप्पणं च कहियं । तओ सोउमेवं निंदियनियदुच्चरिया सगिहागया पुत्तजम्ममा(मो?)हिया जावुव्विग्गा चिट्ठइ ताव माउपायवंदणत्थमागओ वासुदेवो भणइ – 'अम्मो ! किमेवं दीससि ?' देवईए भणियं - 'पुत्त ! किं मज्झ जम्मेणं जीए न दिटुं नियजायबालविलसियं ?' तओ 'अम्मो ! सिग्घं संपाडेमि'त्ति भणित्ता निग्गओ वासुदेवो । आराहिओऽणेण पुव्वसंगइओ देवो । देवेण वि 'जोव्वणत्थो पव्वइस्सइ'त्ति वोत्तुं दिण्णो पुत्तो ।
तओ देवलोगाओ चइत्ता देवईए जाओ गयसुकुमालो णाम पुत्तो । सो य जोव्वणत्थोऽनिच्छमाणो वि माई-भामा(या)ईहिं सोमसम्मबंभणस्स धीयं सोमाभिहाणं सुरूवं ति परिणाविओ । समवसरिओ य अरिट्ठणेमी । णिग्गया जायवा । तओ धम्मं सोऊण अणेगभवब्भत्थपव्वज्जो माया-पिऊहिं अणुण्णाओ सभज्जो पव्वइओ गयसुकुमालो, गंतूण मसाणंमि ठिओ काउस्सग्गेणं । तओ तत्थाऽऽगएणं सोमसम्मबंभणेणं दट्ठण 'अहो ! मम धीयाऽणेण परिणित्ता विडंबिय'त्ति संजायरोसेणं तस्स सिरंमि जलंतचियंगारभरिओ दिण्णो घडीकंठओ । तेण य डझंतो वि सम्ममहियासेंतो संपत्तकेवलो गओ निव्वाणं ति ।
बीयदिवसे य समवसरणागओ कण्हो वक्खाणपज्जंते पुच्छइ – 'भयवं ! कत्थ गयसुकुमालो ?' भगवया भणियं - 'मोक्खं गओ' । कण्हेण भणियं - 'कहं विय ?' भगवया वि सोमसम्मबंभणवुत्तंते कहिए कण्हो भणइ – 'कहं मए सो नायव्वो जेण गयसुकुमालो विणासिओ ?' तओ भगवया भणियं - 'न तए तस्स रूसियव्वं । मोक्खसाहणे सहाओ खलु सो । जहा तए अज्ज नयरीए निग्गच्छंतेण वुड्डबंभणं देउलनिमित्तं इट्टगाओ सिरेण वहंतं दट्टण तस्साऽणुकंपाए इट्टाओ सपरिवारेण वहमाणेणाऽसमत्थस्स बंभणस्स साहेज्जं कयं तहा तेणाऽवि वहं कुणंतेण गयसुकुमालस्स साहेज्जं कयं । तुमं च नगरीए पविसंतं