________________
અંદ૨]
न्यायावतार सूत्र
[ ૨૪૭
લૌકિક કે લેકોત્તર દરેક જાતને વ્યવહાર કરનાર જે જે છે તે બધા પ્રમાણુ, પ્રમેય, નય આદિની વ્યવસ્થા જાણે છે. કારણ કે એ વ્યવસ્થા-મર્યાદા અનાદિકાળથી ચાલી આવે છે અને એને અંત પણ નથી. જગતને લૌકિક કે શાસ્ત્રીય બધે વ્યવહાર પ્રમાણાદિ ઉપર જ નિર્ભર છે. તેમ છતાં કેઇ એવા પણ હોય કે જેઓને પ્રમાણદિના સ્વરૂપ વિષે કાં તે ભ્રમ થયો હોય અગર કોઈ જાતનું અજ્ઞાન ઉદય પામ્યું હોય, તે તે દૂર કરવા, આ પ્રકરણ દ્વારા તેની વ્યવસ્થા વર્ણવામાં આવી છે.
૨૮
ન્યાયાવતારમાં પ્રયુક્ત થએલા કેટલાક ખાસ શબ્દો. અનુમાન
લો. ૫ પરાર્થપ્રમાણ અનેકાંતાત્મક
પરોક્ષ અનેકાંતિક
૨૩ પ્રત્યક્ષ અાવ્યંતિ
૨૦ પ્રમાણ અન્યથાનુપપત્તત્વ
પ્રમાતા અન્યથપત્તિ
બાધાવિવજિત-નિર્મા અસિદ્ધ
ભોક્તા આપ્તાપજ્ઞ
મેય-તત્તવ કાપથ-એકાંતવાદ
લિંગહેતુ તાપપત્તિ
વિરુદ્ધ દુર્નયકૃત
વિવૃત્તિમાન દૂષણ
વૈધર્મે દૃષ્ટાંત દુષણાભાસ
સાધન-અનુમાન વાક્ય દષ્ટાંતાભાસ–સાધમ્ય દષ્ટાંતોષ
સાધર્મ્સ દષ્ટાંત વિધર્મે દષ્ટાંતદોષ ૨૪-૨૫ સાધ્યા વિના -સાધ્યવ્યાપ્ત દષ્ટાવ્યાહત
સ્યાદ્વાદશ્રુત નય–અંશગ્રાહી
૨૯
સ્વપરાભાસિ–સ્વપરપ્રકાશક નયશ્રત
૩૦ સ્વસંવેદન પક્ષ
હેવાભાસનું સ્વરૂપ પક્ષાભાસ
હેવાભાસના ભેદો
૧૭
૨૬
Aho! Shrutgyanam
