________________
(४४) भुवनदीपकः। द्वादशराशीनां लग्नस्य त्रिभागः कर्तव्यः । तस्य त्रिभागस्य भावलग्नमुदितं चिन्तयेत् विचारयेत् । विचारयेदित्यन्वये भावो ज्ञातव्यः। तथा यो गतः सोऽतीतो ज्ञेयः। अतीतो गतः तथा य एष्यति स भावी, एवं लग्नस्य वर्तमानस्यातीतानागत. भावं विचार्य कार्यस्यापि अतीतानागतवर्तमानत्वं चिन्तनीयम्, भावानुसारेण लग्नबलावले चिंत्ये । प्रश्ने कार्यस्थाने ग्रहं चिंतयेत् इति भावः । " राहुभौमांतरे चन्द्रः स्यात्तदा चन्द्रकर्तरी । शनिरांद्वतरे सूर्यों हायने सूर्यकर्तरी ॥ सौम्या. सौम्याश्च मिश्राधा पृच्छायां यतमे गृहे । तावत्याब्दफलं ताहर वाच्य जन्मगृहैरपि "॥ ५७॥
अर्थ-अब भूत भविष्य और वर्तमान लग्नका स्वरूप कहते हैंतहाँ लग्नभोग प्रमाण यथा-मेष और मीनकी तीन घटी भोग होता है, वृष और कुम्भकी चार घटी, मिथुन और मकरकी पाँच घटी
और शेष ( कर्क, सिंह, कन्या, तुला, वृश्चिक, धन ) की छः घटी भोग हैं, फिर बारहों राशिके बीचमें लग्नके तीन भाग करके प्रथम उदित लग्न भावको विचारे, फिर भूत और भविष्यत् भाव विचार कर कार्यका भी भूत भविष्यत् वर्तमान जाने तथा जिस भावसम्बन्धी कार्य हो उस भावद्वारा योग विचारे और कार्यभावस्थित ग्रहको भी विचारे ॥ १७ ॥
"Aho Shrut Gyanam"