________________
स्याद्वादमञ्जरीके अवंतरण (१)
श्वेत वायव्यमजमालभेत भूतिकामः [ शतपथ ब्राह्मण]
औषध्यः पशवो वृक्षास्तियंच: पक्षिणस्तथा । यज्ञार्थ निधनं प्राप्ताः प्राप्नुवन्त्युच्छ्रितं पुनः ।।
[मनुस्मृति ५-४०] यूपं छित्वा पशून् हत्वा कृत्वा रुधिरकर्दमम् । यद्येवं गम्यते स्वर्गे नरके केन गम्यते ॥[ अचिन्त्यो हि मणिमन्त्रौषधीनां प्रभावः [ आरोग्गबोहिलाभं समाहिवरमुत्तमं दितु [ आवश्यक २४-६ ] देवोपहारव्याजेन यज्ञव्याजेन येऽथवा । ध्नन्ति जन्तून् गतघृणा घोरा ते यान्ति दुर्गतिम
अन्धे तमसि मज्जामः पशुभिर्ये यजामहे । हिंसा नाम भवेद्धर्मो न भूतो न भविष्यति ॥ [ अग्निर्मामेतस्माद्धिसाकृतादेनसो मुञ्चतु [ ज्ञानपालिपरिक्षिप्ते ब्रह्मचर्यदयाम्भसि । स्नात्वाऽतिविमले तीर्थे पापपंकापहारिणी ।। ध्यानाग्नौ जीवकुण्डस्थे दममारुतदीपिते । असत्कर्मसमित्क्षेपैरग्निहोत्रं कुरुत्तमम् ।। कषायपशुभिर्दुष्टधर्मकामार्थनाशकैः । शममन्त्रहुतैर्यज्ञं विधेहि निहितं बुधैः ।। प्राणिघातात् तु यो धर्ममीहते मूढमानसः । स वाञ्छति सुघावृष्टि कृष्णाहिमुखकोटरात् ॥ [ महाभारत ] चतुर्थ्यन्तं पदमेव देवता [ शब्देतरत्वे युगपद् भिन्नदेशेषु यष्ट्रषु । न सा प्रयाति सांनिध्यं मूर्तत्वादस्मदादिवत् ॥ [ मृगेन्द्र ] अग्निमुखा वै देवाः
[आश्वलायन गृहयसूत्र ४] मृतानामपि जन्तूनां श्राद्धं चेत् तृप्तिकारणम् । तन्निर्वाणप्रदीपस्य स्नेहः संबर्धयेच्छिखाम् ॥ [ अतीन्द्रियाणामर्थानां साक्षाद् द्रष्टा न विद्यते नित्येभ्यो वेदवाक्येभ्यो यथार्थत्वविनिश्चयः ॥ [ ताल्वादिजन्मा ननु वर्णवर्गों वर्णात्मको वेद इति स्फुटं च । पुंसश्च ताल्वादि ततः कथं स्यादपौरुषेयोऽयमितिप्रतीतिः।।
अग्निहोत्रं जुहुयात्स्वर्गकामः
[तैत्तिरीय संहिता] न हिंस्यात् सर्वभूतानि
[छान्दोग्य अ.८ ] सव्वत्थसंजमं संजमाओ अप्पाणमेव रक्खिज्जा। मुच्चइ अइवायाओ पुणो विसोही नयाऽविरई ॥ [ उत्पद्यते हि सावस्था देशकालामयान् प्रति । यस्यामकार्य कार्य स्यात् कर्म कार्य तु वर्जयेत् ॥