________________
श्रीसिद्धहेमचन्द्रशन्दानुशासनम्
२९ शीलादिसदर्थानां सहि-वहि-चलि-पतां यङन्तानां डी सति यथासङ्ख्यमेते निपात्यन्ते । सासहिः, वावहिः, चाचलिः, पापतिः ॥३८॥
समि-चक्रि-दधि-जज्ञि-नेमिः ।५।२।३९॥ एते शीलादौ सदर्थाद् द्वयुक्तमन्तो ड्यन्ता निपात्यन्ते । सम्रिः, चक्रिः, दधिः, जज्ञिः, नेमिः ॥३९॥
श-कम-गम-हन-वृष-भू-स्थ उकण् ।५।२।४०॥ शीलादिसदर्थेभ्य एभ्य 'उकण्' स्यात् । शारुकः, कामुकः, आगामुकः, धातुकः, वय्कः, भावुकः, स्थायुकः ॥४०॥
लष-पत-पदः ।५।२।४१॥ शीलादिसदर्येभ्य एभ्य 'उकण्' स्यात् । अभिलाषुकः, प्रपातुकः, उपपादुकः ॥४१॥
भूषा-क्रोधार्थ-जु-स-गृधि-ज्वल-शुचचाऽनः ।५।२।४२॥ भूषार्थेभ्यः क्रोधार्येभ्यो ज्वादेर्लषादेश्च शीलादिसदर्येभ्यो-'ऽनः' स्यात् । भूषणः, क्रोधनः, कोपनः, जवनः, सरणः, गर्द्धनः, ज्वलनः, शोचनः, अभिलषणः, पतनः, अर्थस्य पदनः ॥४२॥
चल-शब्दाखंदकर्मकात् ।५।२।४३॥ चलार्थात् शब्दार्थाच्च धातोः शीलादिसददिकर्मकाद्-'अनः' स्यात् । चलनः, रवणः । अकर्मकादिति किम् ? पठिता विद्याम् ॥४३॥
इ-डितो व्यञ्जनाऽऽयन्तात् ।५।२।४४॥ व्यजनमादिरन्तश्च यस्य तस्मादिदितो तिश्च धातोः शीलादिसदर्याद्- 'अनः' स्यात् । स्पर्धनः, वर्तनः । व्यअनाघन्तादिति किम् ? एधिता, शयिता। अकर्मकादित्येव- वसिता वस्त्रम् ॥४४॥
