________________
७८
४ अत एव वस्तुमात्रस्याविभक्तद्रव्यपर्यायोभयसंसर्गात्मकत्वाद् जात्यन्तरत्वं, तत्र 'नान्वयो भेदरूपत्वात्' इति पद्यसंवादश्च ।
'३०९-२१ ५ भिन्नापेक्षोत्यादविनाशयोरेककालत्वहेतुनाऽनर्थान्तरस्वसाधकमनुमानम्, उक्तदिशा धौव्योत्पादधौव्यविनाशात्मकद्वयेऽनर्थान्तरतोक्तहेतूक्तदृष्टान्तबलादेव भावनीयेति ।
" ३०९-३१ ७ उत्पादादीनामभिन्नकालत्ववद् भिन्नकालत्वमप्यस्ति, अत एवार्थान्तरत्वम् , .. तत्साधकानुमानप्रयोगश्च दर्शितः।
३१०-४ ८ स्वाद्वादप्रक्रियायामुत्पादादीनां भिन्नाभिन्नकालतार्थान्तरताऽनर्थान्तरता च सिद्धथति, न त्वेकान्तवादप्रक्रियायामिति निगमितम् ।
३१०-८ ३६-१ उक्तार्थस्पष्टीकरणाथै प्रत्यक्षप्रतीतोदाहरणप्रतिपादकतया 'जो आउंचपकालो' इति षट्त्रिंशत्तमगाथाऽवतारिता।
३१०-११ २ उक्तगाथाविवरणं, तत्र आकुश्चनप्रसारणयोस्तद्विशिष्टद्रव्यस्य च भिन्न
कालत्वं, पूर्वोत्तरपर्यायनाशोत्पादयोरनुगतद्रव्यावस्थितेश्वाभिन्नकालत्वं च । ३१०-१४ ३ आकुश्चनप्रसारण क्रियाद्वयपरिणतद्रव्यस्य प्रत्यभिज्ञानप्रमाणतोऽभेदव्यवस्था
पनेन क्षणिकैकान्तपदार्थवादिमतखण्डनमिति दिष्टं । ४ जलोमिवदुत्पादव्ययादिविकारः काल्पनिक एव, कूटस्थमेव नित्यं द्रव्यमिति । प्रश्नप्रतिविधानम् , द्रव्ये पूर्वापरस्त्रपर्यायाः प्रतिक्षणं विनश्यन्ति समुत्पद्यन्ते
चेत्यत्र 'अनाद्यनिधने द्रव्ये' इति पद्यसंवादः। ५ पूर्वापरोमिभावेन यथा जलं परिणमते, तथा तत्तद्र्व्य मेव पूर्वापरपर्यायरूपेण
परिणमते इति परिणामवादस्य न्याय्यत्वमुपसंहृतम् , उत्पादादीनां विरोधपरिहारश्च कृतः।
.. ३११-२६. ३७-१ उत्पादादीनां प्रत्येकमेकैकं रूपं यथोत्पादादित्रयात्मकं तथाभृतवर्तमान
भविष्यत्कालत्रययोगेनाप्येकैकं रूपं त्रिकालतामासादयतीत्येतत्प्रतिपादकतया 'उप्पज्जमाणकालं' इति सप्तत्रिंशत्तमगाथाऽवतारिता ।
३१२-३ २ उक्तगाथाविवरणम् , तत्र उत्पद्यमानमुत्पन्न विगतं विगच्छद् द्रव्यं प्रज्ञापयन त्रिकालविषय यथा भवति तथा विशिनष्टीति गाथार्थों भावार्थश्चावेदितः।
३१२-११ ३ तत्र व्यवहारनयनाभिन्नकालानामुत्पादादित्रयाणां प्रत्येकमेकथर्मिसंसर्गितया त्रैकाल्यं तेन नयेन यथा प्रतिपाद्यते तथा भावितम् ।
३१२-१८ ४ उत्पद्यमानः पटः प्रथमतन्तुप्रवेशकालावच्छेदेन किञ्चिदंशेनोत्पन्न इत्यसहमानस्य नैयायिकस्याशकाऽपाकृता ।
३१२-२९
"Aho Shrutgyanam'