________________
गतृतीयम् । ] भाषाटीकासमेतः।
कालिङ्गी राजकर्कट्यां कालिङ्गस्त्रिषु तद्भवे । चक्राङ्गी कटुरोहिण्यां चक्राङ्गश्चक्रपक्षिणि ॥ ३८ ॥ जिह्मगो भुजगे पुंसि मन्दगे त्रिषु जिह्मगः। तडागः सरसि ख्यातस्तडागो यन्त्रकूट के ॥ ३९ ॥ तातगुः क्षुद्रताते स्याज्जने पितृहितेऽपि च । तुरगी त्वश्वगन्धायां तुरगो हयचित्तयोः ॥ ४० ॥ त्रिवर्गो धर्मकामार्थसंहतौ च कटुत्रिके । त्रिफलायां सत्त्वरजस्तमसामपि संहतौ ॥ ४१ ॥ वृद्धिस्थानक्षयैकोक्तौ धाराङ्गस्त्वसितीर्थयोः । नरङ्गं तु वरण्डे च वृत्तिकीलकशेफसोः ॥ ४२ ॥ नागरङ्गेऽपि नारङ्गो नारङ्गो यमजेऽपि च । विटे जन्तौ च नारङ्गो नारङ्गं पिप्पलीरसे ॥ ४३ ॥
कालिङ्गी-बडी ककड़ी, (स्त्री०) क- त्रिवर्ग-धर्म अर्थ और काम, झूठ
कडी में होनेवाले बीजआदि, (त्रि.)। मिरच और पीपल, हरड बहेडा चक्रांगी-कुटकी, (स्त्री०) । और आंवला, सत्त्व रजस् और चक्रांग-चकवा पक्षी, (पुं०) ॥३८॥
तमस् , ॥ ४१ ॥ वृद्धि स्थान जिह्मग-सर्प, (पुं० ) मंदचलने
और क्षय, (पुं० ) वाला, (त्रि.)
धाराङ्ग-तलवार, तीर्थ, (पुं०) तडाग-सरोवर, यंत्रोंका समुदाय (पुं० ) ॥ ३९ ॥
नरंग-मुखरोग, चारोंतरफका कीला, तातगु-चचा पिताका हितकारी जन, शिश्नइंद्रियचिह्न, (न०) ॥ ४२ ॥ (पुं० )
नारंग-नारंगी-वृक्ष, जोड़ला पुरुष, तुरगी-आसगंध, ( स्त्री०)
कामी पुरुष, प्राणी, पीपलका रस, तुरग-अश्व, चित्त, (पुं०) ॥ ४० ॥ (पुं० न०) ॥ ४३ ॥
"Aho Shrutgyanam"