________________
५२
विश्वलोचनकोशः
[ गान्तवर्गेअपाङ्गस्त्वङ्गविकले नेत्रान्ते तिलके पुमान् । अयोगो विधुरे कूटे विश्लेषे कठिनोद्यमे ॥ ३२ ॥ आभोगो वारुणच्छत्रे यत्नपूर्णत्वयोरपि । आयोगो गन्धमाल्यादिव्यसनेऽपि च ढौकने ॥ ३३ ॥ व्यापाररोधयोश्चाऽऽय आशुगो बाणवातयोः । उत्सर्गो वर्जने त्यागे सामान्ये न्यायदानयोः ॥ ३४ ॥ उद्वेग उद्बाहुलके पुमानुद्वेजनेऽपि च । भवेदुद्गमने चायमुद्वेगं क्रमुकीफले ॥ ३५ ॥ कलिङ्गः पूतिकरजे धूम्याटे विषयान्तरे । नीवृद्भेदे कलिङ्गस्तु त्रिषु दग्धविदग्धयोः ॥ ३६ ॥ कलिङ्गं कौटजफले कलिङ्गा योषिति स्त्रियाम् ।
कलिङ्गो भूमिकूष्माण्डे मतङ्गजभुजङ्गयोः ॥ ३७॥ अपांग-अंगविकल पुरुष, नेत्रोंका | उद्वेग-उद्बाहुलक (भुजाउठानेवाला,
अंतभाग, तिलक, (पुं०) उद्वेजन ( डराना ), उद्गमन अयोग-वियोगवाला, नहीं हिलने- (ऊपरको गमन) (पुं० ) सु.
वाला, अलगपना, कठिन, उद्यम, पारी, (न.)॥ ३५ ॥ - (पुं० )॥ ३२ ॥
कलिंग-करंजुवा-वृक्ष, पपीहा-पक्षी, आभोग-वरुणका छत्र, जतन, परि- देशमात्र, मनुष्योंका बसाया देश, पूर्णपना, (पुं०)
(पुं० ) दग्ध, चतुर, (त्रि.) आयोग-गंधमाला आदिका व्यसन, किसीको प्रेरणा, व्यापार, रोकना, कलिंग-इंद्रजव, (न.) लाभ, (पुं० ) ॥ ३३ ॥ कलिंगा-कलिंगदेशमें होनेवाली स्त्री आशुग-बाण, वायु, (पुं० ) (स्त्री.) उत्सर्ग-वर्जना, त्यागकरना, सामा- कलिङ्ग-भूमिकोहला, हस्ती, सर्प, न्यविधि, न्याय, दान, (पुं०)॥३४॥ (पुं० ) ॥ ३७ ॥
"Aho Shrutgyanam"