________________
५०
क्रिया-कोश १८.३ भेदों की परिभाषा / अर्थ-..
"१ अणुवरयकायकिरिया
(क) 'अणुवरयकायकिरिया चेव' त्ति अनुपरतस्य अविरताय सावद्यात् मिथ्याटपटेः सम्यग्दष्टेर्वा कायक्रिया उत्पादिलक्षणा कर्मबन्धनिबन्धनमनुपरतकायक्रिया।
-~~-ठाश• स्था २ । उ १ ! सू ६० । टोका (ख) 'अनुवरयकायांकरिया य' त्ति अनुपरतोऽविरतः, तस्य कायक्रिया-अनुपरतफायक्रिया, झ्यम् - अविरतस्य भवति ।
..-भग श ३ । उ ३ । प्र२ । टीका (ग) उपरतो --देशतः सर्वतो वा सावायोगाद्विरतः नोपरतोऽनुपरतः कुत श्चिदम्यनिवृत्त इत्यर्थः तस्य कायिकी अनुपरतकायिकी क्रियेति वर्तते, इयं प्रतिप्राणिनि वर्त्तते, इयमविरतस्य वेदितव्या, न देशविरतस्य सर्वविरतम्य वा।
-पण्ण प २२ । सू१५६८। टीका देश से या सर्व से जो सावध योग—पापकारी प्रवृत्ति से निवृत्त नहीं हुया है उसकी कायिकी क्रिया अनुपरत कायिकी क्रिया कहलाती है। यह क्रिया अविरति के समझनी चाहिये, लेकिन यह देशविरति या मर्व विरति के नहीं होती है। १८'३२ दुप्पउत्तकायकिरिया
(क) 'दुप्पउत्तकायकिरिया चेव' ति दुष्प्रयुक्तस्य-दुष्टप्रयोगवतो दुष्प्रणिहितस्येन्द्रियाण्याश्रित्येष्टानिष्ट विषयप्राप्तौ मनाक् संवेगनिर्वेदगमनेन तथा अनिन्द्रियामाश्रित्याशुभमनःसंकल्पद्वारेणापवर्गमार्ग प्रति दुव्यवस्थितस्य प्रमत्तसंयतस्येत्यर्थः कायक्रिया दुष्प्रयुक्तकायक्रियेति ।
---ठाण° स्था२ । उ १ । सू ६० । टीका (ख) 'दुप्पउत्तकायकिरिया य' त्ति दुष्टं प्रयुक्तो दुष्प्रयुक्तः, स चासौ कायश्च दुष्प्रयुक्तकायः तस्य क्रिया दुष्प्रयुक्तकायक्रिया अथवा दुष्टं प्रयुक्त प्रयोगो यस्य स दुष्प्रयुक्तः, तस्य कायक्रिया दुष्प्रयुक्तकायक्रिया, इयं प्रमत्तसंयतस्यापि भवति, विरतिमतः प्रमादे सति कायदुष्टप्रयोगस्य सद्भावात् ।-भग० श ३ । उ ३ ! प्र २ । टीका
(ग) दुष्टं प्रयुक्तं--प्रयोगः कायादीनां यस्य स दुष्प्रयुक्तस्तस्य कायिकी दुष्प्रयुक्तकायिकी, इयं प्रमत्तसंयतस्यापि भवति, प्रमत्ते सति कायदुष्प्रयोगसम्भवात् ।
-पण्ण० प २२ । सू १५६८ । टीका जिनका काया दि व्यापार दुष्प्रयुक्त है ; अथवा जिनकी इन्द्रियों के आश्रय से इष्टअनिष्ट विषय की प्राप्ति में किंचित् भी संवेग-निवेद की भावना हो उनको कायिकी क्रिया दुष्प्रयुक्तकायक्रिया होती है। यह प्रमत्तसंयतों के भी होती है, क्योंकि प्रमत्त अवस्था में काया का दुष्प्रयोग--अशुभ व्यापार सम्भव है तथा ठाणांग टीकाकार के अनुसार अनि.
"Aho Shrutgyanam"