________________
क्रिया-कोश
मायाप्रत्ययिकी क्रिया करता हुआ जीव उसी प्रकार कर्मप्रकृति का बंध करता है, जैसे प्राणातिपात क्रिया करता हुआ जीव कर्मप्रकृति का बंध करता है । ( देखी क्रमांक २२५) ।
४२
१६ अप्रत्याख्यान क्रिया
* १६१ परिभाषा / अर्थ
(क) अप्रत्याख्यानम् - अविरतिस्तन्निमित्तः
चाविरतानां भवतीति ।
कर्मबन्धोऽप्रत्याख्यानक्रिया
सा
- ठाण० स्था २ । उ १ । सू ६० | टीका
(ख) 'अपचक्खाण किरिय' त्ति प्रत्याख्यानक्रियाया अभाव:, अप्रत्याख्यानजन्यो वा कर्मबन्धः । - भग० श १ | उ ६ । ३०१ | टीका अप्रत्याख्यातं - मनागपि विरतिपरिणामा-- पण ० प २२ । सू १६२५ । टीका (घ) संयमविघातिनः कषायाद्यरीन् प्रत्याख्येयान् न प्रत्याचेष्ट इत्यप्रत्याख्यान- सिद्ध० अ ६ । सू ६ | पृ० १३
क्रिया ।
संयमघातिकर्मोदयवशादनिवृत्तिरप्रत्याख्यानक्रिया |
(ग) अपचक्खाण किरिया' इति भावस्तदेव क्रिया अप्रत्याख्यानक्रिया ।
- सर्व ० अ ६ । सू ५ / पृ० ३२३ । ला ३ -राज० अ ६ । सू५ । पृ० ५१० । ला १३-१४
(च) वृत्तमोहोदयात्पुंसामनिवृत्तिः कुकर्मणः । अप्रत्याख्या क्रियेत्येताः पंच पंच क्रियाः स्मृताः ॥
- श्लोवा० अ ६ / सू५ । गा २६ | पृ० ४४६ अप्रत्याख्यान अर्थात् प्रत्याख्यान का अभाव, विरति का अभाव । जहाँ किंचित् भी विरति परिणाम का अभाव हो वहाँ अप्रत्याख्यानक्रिया होती है । यह क्रिया अविरतियों के होती है ।
'१६२ भेद
अपचक्खाणकिरिया दुविहा पन्नत्ता, तंजहा जीवअपचक्खाणकिरिया चेव, अजीव अपश्चक्खाणकिरिया चेव ।
ठाण० स्था २ । उ १ | सू ६० । पृ० १८६
अप्रत्याख्यानक्रिया के दो भेद होते हैं, यथा-जीव-अप्रत्याख्यानक्रिया तथा अजीव
अप्रत्याख्यानक्रिया ।
" Aho Shrutgyanam"