________________
सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः। दकव्यापकत्वादव्याप्तेः नच कालिकेन गगनस्यावृत्तित्वे. विषयि. तया गगनवदभावमादायाव्याप्तिवारणमिति वाच्यं स्ववृत्तिवाच्या स्ववत्तासम्बन्धेन घटत्वविशिष्टसाध्यकसद्धेतावव्याप्त१रुद्धरत्वात साध्यतावच्छेयकप्रतियोगिकलाध्यतावच्छेदकताघटकसम्वन्धेन व्या. पकत्वावेवक्षापि स्ववृत्तिवाच्यत्ववत्तासम्बन्धन प्रमेयविशिष्टसा. ध्यकस्थलाव्याप्त्या हेया ॥ यत्तु प्रतियोगितावच्छेदकताघटकसम्बन्धेन यत्किञ्चित्साध्यावृत्तिधर्मनिष्ठसाध्यतावच्छेदकताव्यापकावच्छेदकत्वानिरूपितत्वमेव वाच्यमेतन्निवेशश्च प्रतियोगिता. विशिष्टप्रतियोगिव्यधिकरणहेतुसामानाधिकरणाभावीयप्रतियोगिता भवतीति वौशष्ट्यञ्च स्वतादात्म्यस्वावच्छेदकताघटकसम्वन्धाव. च्छिन्नयत्किञ्चित्साध्यनिरुपितवृत्तित्वाभाववद्धर्मनिष्ठसाध्यतावच्छे दकताव्यापकावच्छेदकत्वानिरूपितत्वोभयसम्वन्धेन यत्किञ्चित्वनिवेशान्महानसीयवह्नयनुयोगिकसमवायेन वाह्नित्वविशिष्ठाभावमा. दाय नाव्याप्तिः साध्यतावच्छेदकताव्यापकत्वनिवेशात्प्रमेयसाध्यतावच्छेदकस्थले नाव्याप्तिरिति तन्न समवायेन रूपत्वविशिष्टसाध्यकतज्ज्ञानत्वे रूपत्वप्रतियोगिकसमवायेन रूपत्वविशिष्टाभावमा दायाव्याप्तः साध्याधिकरणयत्किञ्चिन्निरूपितवृत्तितानवच्छेदकधमनिष्टावच्छेदकत्वानिरूपितत्वविवक्षणे चावच्छेदकतायां प्रतियोगितावच्छेदकताघटकसम्वन्धावच्छिन्नत्वमेव विवक्षणीयन्तथाच गु. णवान्द्रव्यत्वादित्यत्र विषयितया गुणत्ववदभावमादायाबाप्तिः पृ. थिव्यादिरूपसाध्याधिकरणनिरूपितप्रतियोगितावच्छेदकताघटकस. म्वन्धावच्छिन्नावच्छेदकताकवृत्तित्वाप्रसिद्धस्साध्याधिकरणयत्कि: श्चियक्तिपदेनात्मन एव ग्राहातया तन्निरूपितताशवृत्तितानवच्छेदकत्वस्य गुणत्वे विरहेण तादृशधर्मान्तरानवच्छिन्नत्वस्य प्रतियोगितायान्तभावीयायां सत्त्वात् यदि च प्रतियोगितावच्छे. दकताघटकसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकत्वीयस्वरूपसम्वन्धावच्छिन्नत्तितावच्छेदकत्वाभावो निवेश्यते तदोक्तदोषविरहेऽपि साध्यता. वच्छेदकताघटकसम्बन्धावच्छिन्नत्वनिवेशापेक्षया न लाघवमुक्तावच्छेदकत्वीयस्वरूपसम्वन्धावच्छिन्नाभावनिवेशादरे साध्यतावच्छे. दकताघटकसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकत्वीयस्वरूपसम्वन्धावच्छिन्नाभावस्य वक्ष्यमाणस्यैवातिलाघवमालोचनीयमिति दिक ॥०॥
"Aho Shrutgyanam"