________________
सिद्धान्तलक्षणतश्वालोकः ।
प्यनिरूपकभावापन्नविषयताकनिश्चयत्वेन कारणात्वस्वाच्य विषय वि. धियेत्यादिग्रन्थस्त्वापाततो विषयविशिष्टनिश्चयत्वेन कारणत्वपक्षीयः वस्तुतो व्याप्तिरित्यस्योक्त अन कतानतिरिक्तवृत्तिविषयितानिरूपक इत्यर्थः अनतिरिक्तवृत्तित्वञ्च स्वव्यापकतत्कत्वन्तथा च यादृशरूपावच्छिन्नानुयोगिताकपर्य्याप्तिकावच्छेदकताकनिरूपकताकविषयिताव्यपिकोक्तजनकता तादृशरूपमुक्तजनकतावृत्त्यभावीय प्रतियोगितानिरूपित परम्यरावच्छेदकतावत्पर्य्यवसायिपक्षीकृत्योक्तसामाना धिधिकरण्यत्वगतसामुदायत्व हेतुकानुमाने तादृशजनकत्वपक्षकोक्तसामानाधिकरण्यत्वावच्छिन्ननिरूपित विषयित्वावच्छिन्नत्वहेतुकानुमाने वा विशिष्य लक्ष्यानिवेशे भागासिद्धौ तात्पर्य्यमिति ॥ परे तुव्यास्यश्वस्य व्याप्यत्वव्यहारस्येत्यर्थः लक्ष्यमितरभेदानुमित्युद्देश्यरूपव्याप्यत्वपदार्थम् अयम्भावः तत्तद्धर्म्मविच्छिन्न हेतुसाध्यबोधकपदसमभिव्याहृतव्याप्यत्वपदार्थस्तद्धर्म्मघटित एव तत्र व्याप्यत्वय्यदि
तद्धर्माश्रयनिष्ठलिङ्गताकतद्धर्म्माश्रयनिष्टविधेयताकानुमितिजनक
४७
जकस्य
तावच्छये करूपन्तदा द्रव्यम्वह्निव्याप्यमितिव्यवहारापत्तिस्स्यात्तत्प्रयोद्रव्यत्वाश्रयनिष्टलिङ्गताकवह्नित्वावच्छिन्नविधेयताकानुमितिजनकतावच्छेदकस्य धूमत्वावच्छिन्नलिङ्गताकवह्नित्वावच्छिन्नविधेयताकानुमितिजनकतावच्छेदक धूमत्वावच्छिन्न समानाधिकरणात्यन्तासारप्रतियोगिताबचच्छेदक व हित्वावच्छिन्न सामानाधिकरण्यरूपविषयस्य सत्वाद्विशिष्य लक्ष्यनिर्देशे तु द्रव्यत्वावच्छिन्नलिङ्गताककहित्वावच्छिन्नविधेयताकानुमितिजनकतावच्छेदकरूपविषययस्याप्रसिद्धेर्भापत्तिरिति प्राहुः ॥ केचित्तु व्याप्यत्वस्येत्यन्तरमुक्तसामा नाधिकरण्यरुपताया इति पूरणीयन्तथाच व्याप्तिरित्येतावदुक्तावविशेषात्तद्धर्मावच्छिन्न समानाधिकरणात्यन्ताभावप्रतियोगितानवच्छे
वकतद्धर्म्मविच्छिन्नसामानाधियरण्यस्य तद्धर्म्मावच्छिन्नलिङ्गताकत
द्धर्मावच्छिन्नविधेयताकानुमितिजनकतावच्छेदकत्वस्येव धर्मान्तरावच्छिन्नलिङ्गताकधम्र्मान्तरावच्छिन्नविधेयताकानुमितिजनकताव
च्छदेकत्वस्य प्रसङ्गे न तादृशव्याप्तिज्ञानविरहदशायान्तत्तद्धमर्मावच्छिन्नलिङ्गताकतद्धर्म्मावच्छिन्नविधेयताकानुमित्यनुपपत्तिः त. द्रूपविशिष्टेत्यनुक्तौ च धूमत्वावच्छिन्न समानाधिकरणाभावप्रतियोगितानवच्छेदकयह्नित्वावच्छिन्न सामानाधिकरण्याज्ञाने
"Aho Shrutgyanam"
द्रव्यत्वाव