________________
सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः ।
र्याप्त्यभ्युपगम एव तन्निवेशस्य सम्भवेन नञ्व्यत्यासकल्पेप्येवंसति प्रतियोगितावच्छेदकतात्वावच्छिन्न पर्याप्त्यनुग्रोगितानवच्छेदकत्व स्वैव निवेश्यतया सुतरामतिगुरुत्वाच्त्र हेयः ॥ नच साध्यतावच्छेदकगतरूपे विषयतावच्छेदक पर्याप्त्यनुयोगितावच्छेदकत्वांनवेशनमेतत्कल्पे व्यर्थ तार्णवहेर्विषयितया साध्यतायां तार्णविषयक वह्निविषयकज्ञानत्वे व्यमिचारिणि तादृशविषताशून्य केवलवह्निविषयक तार्णविषयकज्ञानविषयतावच्छेदकत्वस्य साध्यता वच्छेदकं सत्त्वेनातिव्याप्तेः । यत्तु पर्याप्तिघटितकल्पस्योभयत्रैवासम्भ चः तादृशाभावप्रतियोगितावच्छेदकत्वादेरनेकधर्म पर्याप्ततयैकत्वद्वित्वादेस्तदनवच्छेदकत्वादिति तत्तुच्छम् तादृशप्रतियोगितावच्छेदकत्वादिनिष्ठप्रतियोगितायाः पतीयायास्तद्यक्तिनिरूपितप्र
१५
तियोगित्वनिष्ठनिरुपितत्वसम्बन्धावच्छिन्नावच्छेदकता भिन्नावच्छेदकतात्वनिष्ठावच्छेदकताभिन्नावच्छेदकत्वानिरूपित प्रतियोगितात्वेनैव तत्र निवेशात् तादृशप्रतियोगिताविशिष्टत्वेन वा रूपस्य निवेशात् वैशिष्ठयश्च स्वावच्छेदकतात्वावच्छिन्नपयत्यनुयोगितावच्छेदकत्वसम्बन्धेनेति एवमेकत्वदिः पर्याप्त्यनुयोगितानवच्छेदकत्वपक्षे स्वनिरूपितावच्छेदकताविशिष्ठान्यावच्छेदकत्वा
निरुपितत्वस्ववृत्तितोभयसम्बन्धेन प्रतियोगिताविशिष्टविषयत्वादीनामेव निवेशनीयतया वक्ष्यमाणमहानसयिवह्यभाववारक निवेशघटितकल्पापेक्षयात्र गौरवमेव निर्वाधम् ॥ अथ यत्त्वत्र प्रतियोता बच्छेदकाविषपकप्रतीतिवषयकत्वनिवेशापेक्षपणाप्यस्य गुरुत्वं
भट्टान्वार्येणाभिहितत्तदसमज्जसं महानसीयत्वविशिष्टवह्नित्वस्य वह्नित्वा नतिरिक्ततया वह्नित्वविषयकज्ञानस्य तद्विषयकत्वनिपयमेन महानसी. यवह्नधभावभदाय व्याप्तेस्तलक्षणस्य दुष्टतया तदवधिकगुरुत्वस्यादोष त्वात्पर्य्याप्तिघटिन निवेशश्चात्राशक्य एव तथाहि तादृशप्रतियोगितावच्छेदकतात्वावच्छिन्न पर्याप्त्यनुयोगितावच्छेदकरूपवृत्तिविषयता
शून्यप्रतीतिविषयतात्वावच्छिन्नपपप्पनुपोगितावच्छेदकत्वं साध्यतावच्छेदकगतरूपे विवक्षणीयं तत्र महासीयत्ववह्नित्वगत द्वित्ववृत्तिवि. षयत्वस्यासम्भवात् महानलयित्वे वह्नित्वे च विषयत्वस्य मेदान्महानसीपवह्निसाध्यकव्यभिचारण्यतिव्याप्तिरव्याप्तिरेव वा महानसीयवह्निसाध्यकसद्धेतौ नच यत्किञ्चिज्ज्ञाननिष्ठनिरूपितत्वसम्बन्धा
"Aho Shrutgyanam"