Page Text
________________
सिद्धान्तलक्षणतत्वालोकः ।
गिताकत्वसंसर्गेण प्रत्यक्षस्य प्रतिबन्धकत्व न्तत्रैकस्य दोषधिशेषात् तियोगिविशेषप्रहेऽन्यस्यतदभावप्रत्यक्षोपपत्तयेतत्पुरुषयत्वनिवेशस्यावश्यकतयापरमेश्वरप्रत्यक्षजन्य प्रत्यक्ष दोषविशेषजन्यज्ञानानांसा क्षात्कारित्वव्यञ्जकविषयितानिरूपितत्व घटितस्यस्वविषयसंयोगव स्वस्यवासंसर्गत्वसंभवेपिनपरमात्म प्रत्यक्षादुत्तापत्तिवारण सम्भवः लौकिकप्रत्यक्षवदेषच दोषविशेषजन्यस्याप्यनुभवोनुराधादभावबुद्धिविरोधित्वमा स्थेयमेवेति 11 भट्टाचार्यस्येश्वरप्रत्यक्षसाधारण्येप्रतिबन्धकत्वकल्पनाच ज्ञानाकरणकज्ञानत्वरूपं प्रत्यक्षत्वमप्रत्यक्षेच सर्वत्रदोषविशेषजन्येचानुभव वलात्साक्षात्कारिस्वव्यञ्जकविषयितांस्वीकृत्य अतएव सत्प्रतिपक्षप्रन्थेदोषविशेबाद्यजन्यत्वस्योक्तविषयिताशून्यत्वरूपतामभिधायेश्वरप्रत्यक्षस्यतत :
एवाप्रतिवध्यत्वमुपपादितं त्पुरुषीयत्वं
नोपादेयं
तदुक्तप्रतिवध्यप्रतिबन्धकभावेचतद्रव्येच संयोगाभावस्ययोग्यसंयोगाभावस्यच कदाचिदपिप्रत्यक्षत्वासम्भवा हुणे तस्य प्रत्यक्षत्वेपि दोपविशेषजन्य संयोगज्ञानस्थनत्रानभ्युपगमा दभ्युपगमेपितत्पुरुषस्य. तत्सत्वे दोषप्रतिबन्धकतावच्छेदकस्यप्रमीयलौकिक विशेष्यत्वस्यस्वविषयसंयोगवत्वस्यवासम्बन्धस्य तत्रासत्वेनदोपविधयाप्रतिबन्धकत्वासम्भवेप्युपलब्धिरूपप्रतियोगिसत्वेन तदभावरूपकारणविरहा दापतिविरहात् सम्यपुरुषस्य तत्सत्वेच योग्यानुपलब्धिरप्यस्त्येवेत्यनुपपत्यसम्भवात् कथंचियापत्तिसम्भवे पीत्यादितग्रन्थ आपतिअविशेष्यनिष्ठप्रत्यासत्यासन्निकर्षकार्यकारणभावाभिप्रायेणेति ।
म
भ्युपेत्य
. १३
:
ननुतादात्म्येन द्रव्यत्वेन प्रतिबन्धकत्वं यद्यपिलघुभूतं तथापि त स्याननुभविकतयाप्रकारान्तर्भावेणप्रतिबन्धकत्वे द्रव्ये ऽभावमात्रस्याप्रत्यक्षत्वापरयाऽसम्भवितयाच स्वप्रयोज्यविषयतावच्छेदकावच्छि अप्रतियोगिताकत्वसम्बन्धेन सामग्रयाः प्रतिबन्धकत्वमाह “प्रतियोग्युपलम्भति" सामग्रीचदोषविशेषासंपृक्तचक्षुः संयुक्तसमवायादिसत्रिकर्षः दोषविशेषसमवहितसन्निकर्षस्य प्रतियोगिग्रहणयोग्यस्वाद्दोषासंपृक्तेति“प्रस्तुत्वादिति, उक्तत्वादित्यर्थस्तेनतत्सम्बन्धकथाप्रबन्धरूपप्रस्तावविरहेपिनक्षतिः एतेन प्रतियोग्युपलम्भ कसामग्रयाः प्रतिबन्धकत्वपक्षस्य निर्दोषत्वेपिशरोमण्युत्कोपलब्धिप्रतिबन्धकतायांनदोषोद्धारविशङ्कानिराकृता । व्यधिकरणबहुव्रीहेर सार्वत्रिकत्थ
"Aho Shrutgyanam"
| SR No. | 009520 |
| Book Title | Siddhanta Lakshan Tattvaloka |
| Original Sutra Author | N/A |
| Author | Dharmadattasuri |
| Publisher | Vidya Vilas Yantralaya |
| Publication Year | 1925 |
| Total Pages | 202 |
| Language | Sanskrit |
| Classification | Book_Devnagari & Philosophy |
| File Size | 6 MB |