________________
| ਪੰਦਰਵਾਂ ਅਧਿਐਨ (ਮਧੂਰਾਜ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ਿ ਭਾਸ਼ਿਤ)
“ਸਾਤਾ (ਸੁੱਖ ਪੂਰਵਕ) ਦੁਖ ਨਾਲ ਭਰੀਆ ਆਤਮਾ, ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦਾਰਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ? ਜਾਂ ਅਸਾਤਾ (ਦੁੱਖ) ਦੁੱਖ ਨਾਲ ਭਰੀਆ ਦੁਖੀ ਆਤਮਾ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦੀਰਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਮਾਤਾ ਅਤੇ ਅਸਾਤਾ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਭਰੀਆ ਆਤਮਾ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦੀਰਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਸਾਤਾ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਭਰੀਆ ਦੁੱਖੀ ਆਤਮਾ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦਾਰਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਸਾਤਾ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਭਰੀਆ ਆਤਮਾ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦਾਰਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਅਤੇ ਉੱਤਰ ਇੱਥੇ ਦਿੱਤੇ ਗਏ ਹਨ। ਪ੍ਰਸ਼ਨ: ਦੁੱਖੀ ਮਨੁਖ ਸ਼ਾਂਤ ਕਸ਼ਟ ਰਹਿਤ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦਾਰਨਾ ਜਾਂ ਅਸ਼ਾਂਤ ਦੁੱਖ ਦੀ? ਉੱਤਰ : “ਦੁਖੀ ਮਨੁਖ ਸ਼ਾਂਤ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦਾਰਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਕਿਉਂਕਿ ਉਦਾਰਤ ਦੀ ਉਦੀਨਾ ਬੇਅਰਥ ਹੈ। ਸ਼ਾਂਤ ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਹੀ ਭਰੀਆ ਮਨੁਖ ਕਰਮਾ ਦੀ ਉਦੀਨਾ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਸ਼ਾਂਤ ਦੁੱਖੀ ਦੁੱਖ ਦੀ ਉਦਾਰਨਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਕਰਮਾ ਦੀ ਉਦੀਰਨਾ ਤੋਂ ਹੀ ਉਹ ਦੁੱਖੀ ਹੋਇਆ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਉਦਾਰਨਾ ਦਾ ਕੋਈ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਨਹੀਂ ਉਠਦਾ ਅਜਿਹਾ ਮਧੂਰਾਜ ਅਰਹਤ ਰਿਸ਼ ਆਖਦੇ ਹਨ।
“ਦੁੱਖ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਆਤਮਾ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਫਿਰ ਆਉਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਦਾ ਹੱਥ ਪੈਰ ਛੇਦਣ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। (ਬਾਕੀ ਦਾ ਭਾਵ ਨੋਵੇਂ ਅਧਿਐਨ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਸਮਝਣਾ ਚਾਹਿਦਾ ਹੈ) ਭਾਵ ਸਾਸ਼ਵਤ ਨਿਰਵਾਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਤੋਰ ਤੇ ਜੀਵ ਦੀ ਕਰਮ ਦਸ਼ਾ ਨੂੰ ਦੁੱਖਾਂ ਦਾ ਮੂਲ ਦੱਸਿਆ ਗਿਆ ਹੈ ਇਹ ਦੁੱਖੀ ਆਤਮਾ ਦਾ ਵਰਨਣ ਹੈ।
“ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਸਾਰੇ ਦੇਹ ਧਾਰੀ ਦਾ ਜਨਮ ਮਰਨ ਦਾ ਮੁਲ ਪਾਪ ਹੈ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਵੀ ਪਾਪ ਮੁਲਕ ਹੀ ਹੈ। ਜਨਮ ਅਤੇ ਸ਼ਬਦ ਰਾਹੀਂ ਹਿਣ ਮੌਤ ਪਾਪ ਮੂਲ ਹੈ ॥1॥
[33]
