________________
ਵਾਲੇ ਜਿਨ ਹਨ। ਦੂਸਰੇ ਸ਼ਬਦਾਂ ਵਿੱਚ ਜਿਨ ਭਗਵਾਨ ਦੀ ਉਪਾਸਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਜੈਨ ਹੈ, ਕੁੱਝ ਵਿਦਵਾਨ ਜਿਨ ਸ਼ਬਦ ਦਾ ਅਰਥ ਗਿਆਨੀ, ਭਾਵ ਇੰਦਰੀਆਂ ਰਹਿਤ ਗਿਆਨ ਆਤਮਾ ਵੀ ਕਰਦੇ ਹਨ ਜੋ ਭੂਤ, ਵਰਤਮਾਨ ਅਤੇ ਭਵਿੱਖ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਜਿਨ ਸ਼ਬਦ ਜੈ (ਜਿੱਤ), ਵਿਜੈ ਦਾ ਪ੍ਰਤੀਕ ਹੈ। ਇਸ ਤੋਂ ਪ੍ਰਗਟ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜਿਸ ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਅਸੰਭਵ ਹੋਸਲਾ ਪ੍ਰਾਮ, ਪੁਰਸ਼ਾਰਥ, ਦ੍ਰਿੜ ਸੰਕਲਪ ਸ਼ਕਤੀ ਅਤੇ ਸਾਰੇ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦੋਸਤੀ ਅਤੇ ਰਹਿਮ ਦਿਲੀ ਦਾ ਭਾਵ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਉਹ ਆਤਮਾ ਜਿਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ। | ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਜੈਨ ਧਰਮ ਕਿਸੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਵਿਅਕਤੀ ਰਾਹੀਂ ਸਥਾਪਤ ਧਰਮ ਨਾ ਹੋ ਕੇ, ਆਤਮ ਜੇਤੁ ਮਹਾਪੁਰਸ਼ਾਂ ਦੀ ਸਾਧਨਾ ਦਾ ਮਹਾ ਮਾਰਗ ਹੈ। ਜਿਨ ਮਾਰਗ ਤੇ ਜੋ ਵੀ ਚੱਲਦਾ ਹੈ ਉਹ ਜੈਨ ਹੈ।
ਜੈਨ ਅਚਾਰਿਆ ਨੇ ਕਿਹਾ ਹੈ, ਕੋਈ ਵੀ ਜਨ (ਪੁਰਸ਼ ਜਾਂ ਇਸਤਰੀ) ਜੈਨ ਬਣ ਸਕਦਾ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਵਿੱਚ ਸਦਾਚਾਰ ਅਤੇ ਚੰਗੇ ਵਿਚਾਰ ਦੀਆਂ ਦੋ ਮਾਤਰਾ ਲੱਗ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ ਉਹ ਜਨ ਤੋਂ ਜੈਨ ਅਖਵਾਉਂਦਾ ਹੈ।
ਜੈਨ ਧਰਮ ਆਚਾਰ, ਵਿਚਾਰ, ਵਿਵਹਾਰ ਦੀ ਸ਼ੁੱਧਤਾ ਵਿੱਚ ਵਿਸ਼ਵਾਸ ਰੱਖਦਾ ਹੈ। ਜਾਤ, ਰੰਗ, ਲਿੰਗ ਅਤੇ ਦੇਸ਼ ਦਾ ਭੇਦ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ।
ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨਤਾ:
ਭਾਵੇਂ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇ ਵਿੱਚ ਪੁਰਾਣੇ ਅਤੇ ਨਵੇਂ ਦਾ ਪ੍ਰਸ਼ਨ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਨਹੀਂ ਹੈ, ਕਿਉਂਕਿ ਧਰਮ ਦਾ ਮਹੱਤਵ ਤਾਂ ਉਸ ਦੇ ਤੇਜ਼ ਅਤੇ ਨਿਸ਼ਾਨਾ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰਨ ਦੀ ਸਮਰਥਾ ਵਿੱਚ ਹੈ, ਜਿਸ ਸਾਧਨਾ ਮਾਰਗ ਰਾਹੀਂ, ਅਸੀਂ ਅਪਣੀਆਂ ਆਤਮ ਸ਼ਕਤੀਆਂ ਦਾ ਪੂਰਨ ਵਿਕਾਸ਼ ਕਰ ਸਕੀਏ ਅਤੇ ਪਰਮਾਨੰਦ, ਮੋਕਸ਼ ਜਾਂ ਸੱਚੇ ਸੁੱਖ ਰੂਪੀ ਨਿਸ਼ਾਨੇ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਸਕੀਏ ਉਹ ਹੀ ਧਰਮ ਸ਼੍ਰੇਸ਼ਠ ਹੈ। | ਦੂਸਰੀ ਗੱਲ ਧਰਮ ਦੀ ਪੁਰਾਤਨਤਾ ਕਿ ਅਤੇ ਨਵਾਪਨ ਕਿ? ਧਰਮ ਤਾਂ ਅਨਾਦਿ ਹੈ ਜਿਵੇਂ ਸਾਡੀ ਆਤਮਾ ਅਨਾਦਿ ਹੈ, ਸੰਸਾਰ ਅਨਾਦਿ ਹੈ ਇਸੇ ਪ੍ਰਕਾਰ ਧਰਮ ਵੀ ਅਨਾਦਿ ਹੈ। ਜਦ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਭੁੱਖ ਪਿਆਸ ਸੀ ਤਾਂ ਉਸ ਨੂੰ ਸ਼ਾਂਤ ਕਰਨ ਵਾਲਾ ਅੰਨ ਅਤੇ ਪਾਣੀ ਵੀ ਸੀ। ਜਦ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਜੀਵਨ ਵਿੱਚ
