________________
ਕਿਉਂ ਨਾ ਹੋਵੇ। ਪੂਜਾ ਦਾ ਆਧਾਰ ਜਾਤ ਅਤੇ ਜਨਮ ਨਹੀਂ ਸਗੋਂ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਅਤੇ ਗੁਣ ਹਨ।
ਸਮਤਾਵਾਦ:
ਸਮਤਾਵਾਦ ਦਾ ਅਰਥ ਹੈ - ਸਭ ਨੂੰ ਬਰਾਬਰ ਮੰਨਣਾ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਤੀ ਰਾਗ ਅਤੇ ਨਾ ਕਿਸੇ ਪ੍ਰਤੀ ਦਵੇਸ਼। ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕਿਸੇ ਵੀ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਮਾੜੀ ਭਾਵਨਾ ਦੀ ਜਗਾਂ ਨਹੀਂ। ਉੱਥੇ ਮਨੁੱਖ ਹੀ ਨਹੀਂ ਸਾਰੇ ਜੀਵਾਂ ਨੂੰ ਜਿਉਂਦੇ ਰਹਿਣ ਅਤੇ ਅਪਣੇ ਵਿਕਾਸ ਕਰਨ ਦਾ ਅਧਿਕਾਰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੈ। ਜਨਮ ਤੋਂ ਨਾ ਸ਼ੂਦਰ ਹੈ ਅਤੇ ਨਾ ਕੋਈ ਬਾਹਮਣ। ਮਨੁੱਕ ਕਰਮ (ਕੰਮ) ਤੋਂ ਸ਼ੂਦਰ ਹੁੰਦਾ ਹੈ, ਕਰਮ ਤੋਂ ਹੀ ਬਾਹਮਣ ਵੀ। ਹਰੀਕੇਸ਼ੀ ਮੁਨੀ ਜਨਮ ਤੋਂ ਚੰਡਾਲ ਹੋ ਕੇ ਵੀ ਚੰਗੇ ਗੁਣਾਂ ਕਾਰਨ ਸਭ ਲਈ ਪੂਜਨ ਯੋਗ ਸਨ। ਇਸ ਲਈ ਜਾਤ ਦਾ, ਦੇਸ਼ ਦਾ ਅਤੇ ਰੰਗ ਦੀ ਉੱਚਤਾ ਨੀਚਤਾ ਦਾ ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸਥਾਨ ਨਹੀਂ।
ਇਸਤਰੀ ਜਾਤੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ | ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਸਦਾ ਅਪਮਾਨ ਹੀ ਹੁੰਦਾ ਰਿਹਾ ਹੈ। ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਰਾਜਨਿਤੀ ਵਿੱਚ ਇਸਤਰੀ ਨੂੰ ਉਹ ਅਧਿਕਾਰ ਨਹੀਂ ਸਨ, ਜੋ ਇਕ ਪੁਰਸ਼ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਸਕਦੇ ਸਨ। ਇਸਤਰੀ ਜਾਤੀ ਵੀ ਹਰਿਜਨਾ ਦੀ ਤਰ੍ਹਾਂ ਅਪਮਾਨ ਦੀ ਵਸਤੂ ਬਣ ਗਈ ਸੀ। ਪਰ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਨੇ ਇਸਤਰੀ ਜੀਵਨ ਦਾ ਸਤਕਾਰ ਕਰਨ ਦੀ ਅਵਾਜ ਬੁਲੰਦ ਕੀਤੀ। ਅਪਣੇ ਧਰਮ ਸੰਘ ਵਿੱਚ ਇਸਤਰੀ ਦੀਖਿਆ ਦੇਣ ਦਾ ਨਿਸਚਾ ਉਨ੍ਹਾਂ ਕੀਤਾ। ਸਿੱਟੇ ਵਜੋਂ ਸਮਾਜ, ਧਰਮ ਅਤੇ ਰਾਜਨਿਤੀ ਵਿੱਚ ਸਭ ਪਾਸੇ ਇਸਤਰੀ ਦਾ ਸਨਮਾਨ ਹੋਣ ਲੱਗਾ। ਮਹਾ ਸਾਧਵੀ ਚੰਦਨਬਾਲਾ ਅਤੇ ਜੈਯੰਤੀ ਜੇਹੀਆਂ ਤੇਜ਼ਵਾਨ ਇਸਤਰੀਆਂ ਨੇ ਜੈਨ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀ ਵਿੱਚ ਹੀ ਨਹੀਂ ਹੋਰ ਸੰਸਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਗੋਰਵ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕੀਤਾ।
54
