________________
ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦਾ ਇਤਿਹਾਸ
ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸੰਸਾਰ ਵਿੱਚ ਕਾਲ ਚੱਕਰ ਲਗਾਤਾਰ ਘੁੰਮਦਾ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਕਾਲ ਚੱਕਰ ਦੇ ਦੋ ਭਾਗ ਹਨ: ਇਕ ਓਤਪਨੀਕਾਲ ਦੂਸਰਾ ਅਵਪਨੀਕਾਲ।
ਓਤਪਨੀਕਾਲ ਵਿੱਚ ਜਮੀਨ, ਪਾਣੀ, ਬਨਸਪਤੀ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਰਸ ਅਤੇ ਮਨੁੱਖਾਂ ਦੇ ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਸ਼ਰਲਤਾ, ਮਿੱਠਾਸ, ਨਿਰੋਗ ਸਰੀਰ, ਉਮਰ ਅਤੇ ਸੁੱਖ ਸ਼ਾਂਤੀ ਆਦਿ ਸਿਲਸਿਲੇਵਾਰ ਵੱਧਦੀ ਜਾਂਦੀ ਹੈ। ਜਦਕਿ ਅਵਪਨੀਕਾਲ ਵਿੱਚ ਇਹ ਸਭ ਗੱਲਾਂ ਹੋਲੀ ਹੋਲੀ ਘੱਟ ਹੁੰਦੇ ਹੁੰਦੇ ਆਖਰ ਵਿੱਚ ਜਮੀਨ, ਇਕ ਦਮ ਖੁਸ਼ਕ, ਰੁੱਖੀ, ਮਨੁੱਖ ਦੀ ਘੱਟ ਉਮਰ, ਸੁਭਾਅ ਵਿੱਚ ਕਠੋਰਤਾ, ਛੱਲ ਕੱਪਟ, ਰਾਹੀਂ ਦੁਰਾਚਾਰੀ ਹੁੰਦਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਉਤਪਨੀਕਾਲ ਉੱਨਤੀ ਦਾ ਕਾਲ ਹੈ, ਜਦਕਿ ਅਵਪਨੀਕਾਲ ਵਿਨਾਸ਼ ਦਾ ਕਾਲ ਹੈ। ਹੁਣ ਅਸੀਂ ਕਾਲ ਚੱਕਰ ਦੇ ਅਵਪਨੀਕਾਲ ਦੇ ਪੰਜਵੇਂ ਆਰੇ (ਯੁੱਗ) ਵਿੱਚ ਜੀ ਰਹੇ ਹਾਂ। ਅਵਸ੍ਪਨੀਕਾਲ ਦੇ ਤੀਜੇ ਆਰੇ ਦੇ ਅੰਤ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦਾ ਜਨਮ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਪਿਤਾ ਨਾਭੀਰਾਏ ਮਨੁੱਖ ਜਾਤੀ ਦੀ ਕੁੱਲ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਵਿੱਚ ਸੱਤਵੇਂ ਕੁਲਕਰ (14ਵੇਂ ਮੰਨੂ) ਹੋਏ, ਉਹਨਾਂ ਦੀ ਧਰਮ ਪਤਨੀ ਸੀ ਮਰਦੇਵੀ।
ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਜੀ:
ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦੇ 100 ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਦੋ ਪੁੱਤਰੀਆਂ ਸਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੇ ਵੱਡੇ ਪੁੱਤਰ ਭਰਤ ਚੱਕਰਵਰਤੀ ਹੋਏ, ਜਿਸ ਦੇ ਨਾਉਂ ਤੇ ਇਸ ਆਰੀਆ ਵਰਤ ਦਾ ਨਾਉ ਭਾਰਤ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਹੋਇਆ। ਸਭ ਤੋਂ ਛੋਟੇ ਪੁੱਤਰ ਸਨ ਬਾਹੁਬਲੀ, ਜੋ ਅਨੋਖੇ ਬਹਾਦਰ ਪ੍ਰਾਕਰਮੀ ਅਤੇ ਮਹਾਨ ਤੱਪਸਵੀ ਧਿਆਨ ਯੋਗੀ ਸਨ। ਰਿਸ਼ਭਦੇਵ ਨੇ ਪਹਿਲੀ ਪੁੱਤਰੀ ਬ੍ਰਾਹਮੀ ਨੂੰ ਲਿਪੀ ਦਾ ਗਿਆਨ ਸਿਖਾਇਆ
6
