________________
ਅਤੇ ਦੂਸਰੀ ਪੁੱਤਰੀ ਸੁੰਦਰੀ ਨੂੰ ਅੰਕ ਵਿਦਿਆ ਸਿਖਾਈ। ਮੀ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਸਿਖਾਈਜਾਣ ‘ਤੇ ਅੱਜ ਸਾਡੀ ਅੱਖਰ ਲਿਪੀ ਬ੍ਰੜ੍ਹਮੀ ਲਿਪੀ ਅਖਵਾਉਂਦੀ ਹੈ।
ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦਾ ਵਰਨਣ ਪੁਰਾਣੇ ਤੋਂ ਪੁਰਾਣੇ ਜੈਨ ਸਾਹਿਤ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦਾ ਹੈ, ਇਸ ਤੋਂ ਛੁੱਟ ਸ਼੍ਰੀਮਦ ਭਾਗਵਤ ਵਿੱਚ ਵੀ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦਾ ਵਰਨਣ ਇੱਕ ਮਹਾਨ ਯੋਗੀ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਆਇਆ ਹੈ। ਹਿੰਦੂ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਦੇ 24 ਅਵਤਾਰਾਂ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ 8ਵੇਂ ਅਵਤਾਰ ਮੰਨੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। | ਪੁਰਾਤਨ ਸ਼ਿਲਾ ਲੇਖਾ ਅਤੇ ਖੁਦਾਈ ਤੋਂ ਪ੍ਰਾਪਤ ਮੁਰੜੀਆਂ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਬਹੁਤ ਪੁਰਾਤਨ ਕਾਲ ਤੋਂ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਹੁੰਦੀ ਸੀ। ਰਿਗ ਵੇਦ ਆਦਿ ਵਿੱਚ ਵੀ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦਾ ਵਰਨਣ ਮਿਲਦਾ ਹੈ। ਇਹਨਾਂ ਸਾਰੇ ਪੁਰਾਤਨ ਹਵਾਲੀਆ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਭਾਰਤ ਦਾ ਇਕ ਪੁਰਾਤਨ ਧਰਮ ਹੈ ਅਤੇ ਇਸ ਧਰਮ ਦੇ ਅਨੁਯਾਈ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਨੂੰ ਅਪਣਾ ਪਹਿਲਾ ਤੀਰਥੰਕਰ' ਮੰਨਦੇ ਹਨ।
ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦਾ ਨਿਰਵਾਨ ਅਸਟਾਪੱਦ ਪਰਬਤ ਤੇ ਹੋਇਆ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਚੋਥੇ ਆਰੇ ਵਿੱਚ ਭਗਵਾਨ ਅਜਿਤਨਾਥ ਤੋਂ ਲੈ ਕੇ ਭਗਵਾਨ ਮਹਾਵੀਰ ਤੱਕ 23 ਤੀਰਥੰਕਰ ਹੋਏ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚੋਂ ਹਸਤਿਨਾਪੁਰ ਵਿਖੇ 16 ਤੀਰਥੰਕਰ ਸ਼ਾਂਤੀ ਨਾਥ 20ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਮੁਨੀ ਸੁਵਰਤ (ਮ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਹੋਏ। 22ਵੇਂ ਤੀਰਥੰਕਰ ਅਰਿਸ਼ਟ ਨੇ ਸ਼੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਯੁੱਗ ਵਿੱਚ ਹੋਏ। ਭਗਵਾਨ ਅਰਿਸ਼ਟਨੇਮੀ (ਨੇਮੀ ਨਾਥ) ਯਵੰਸ਼ ਦੇ ਵਾਸੂਦੇਵ ਸ੍ਰੀ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦੇ ਚਚੇਰੇ ਭਰਾ ਸਨ।
ਭਗਵਾਨ ਨੇਮੀ ਨਾਥ:
ਅੱਜ ਦੇ ਇਤਿਹਾਸ ਲੇਖਕ ਭਗਵਾਨ ਅਰਿਸ਼ਟ ਨੇਮੀ - ਨੇਮੀ ਨਾਥ ਨੂੰ ਇਤਿਹਾਸਕ ਪੁਰਸ਼ ਮੰਨਦੇ ਹਨ। ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੇ ਉਸ ਸਮੇਂ ਫੈਲੀ ਹੋਈ ਜੀਵ ਹਿੰਸਾ ਦਾ ਕਾਰਨ ਮਾਸ ਭੋਜਨ, ਸ਼ਰਾਬ ਪੀਣ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਇਕ ਕ੍ਰਾਂਤੀਕਾਰੀ ਵਾਤਾਵਰਨ ਦਾ ਨਿਰਮਾਨ ਕੀਤਾ। ਜਦ ਨੇਮੀ ਕੁਮਾਰ ਜੂਨਾਗੜ੍ਹ ਦੇ ਰਾਜਾ ਉਗਰਸੈਨ ਦੀ ਸਪੁੱਤਰੀ ਰਾਜਮਤੀ ਨਾਲ ਵਿਆਹ ਦੇ ਲਈ ਬਰਾਤ ਲੈ ਕੇ ਜਾ ਰਹੇ ਸਨ, ਤਾਂ
