________________
ਉਸ ਤੋਂ ਇਹ ਸਿੱਧ ਹੋ ਗਿਆ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਇਕ ਸੁਤੰਤਰ ਧਰਮ ਹੈ ਜਿਸ ਦੇ ਪਹਿਲੇ ਸੰਸਥਾਪਕ ਭਗਵਾਨ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਸਨ। ਵਧੇਰੇ ਵਿਸਥਾਰ ਵਿੱਚ ਨਾ ਜਾਕੇ ਧਰਮ ਅਤੇ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਵਿਸ਼ਵ ਪ੍ਰਸਿੱਧ ਵਿਦਵਾਨ ਡਾ: ਸਰਵਪਲੀ ਰਾਧਾ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਦਾ ਇਕ ਵਰਨਣ ਇਥੇ ਕੀਤਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ।
‘‘ਜੈਨ ਪ੍ਰੰਪਰਾ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਤੋਂ ਅਪਣੇ ਧਰਮ ਦੀ ਉੱਤਪਤੀ ਹੋਣ ਦੀ ਗੱਲ ਆਖਦੀ ਹੈ ਜੋ ਬਹੁਤ ਸਦੀਆਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੋਏ ਸਨ, ਇਸ ਗੱਲ ਦੇ ਸਬੂਤ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਕਿ ਈਸਾ ਦੀ ਪਹਿਲੀ ਸਦੀ ਵਿੱਚ ਪਹਿਲੇ ਤੀਰਥੰਕਰ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ ਦੀ ਪੂਜਾ ਕੀਤੀ ਜਾਂਦੀ ਸੀ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਕੋਈ ਸ਼ਕ ਨਹੀਂ ਹੈ ਕਿ ਜੈਨ ਧਰਮ ਵਰਧਮਾਨ ਅਤੇ ਪਾਰਸ਼ਵਨਾਥ ਤੋਂ ਪਹਿਲਾਂ ਹੀ ਪ੍ਰਚਲਤ ਸੀ। ਯਜੁਰਵੈਦ ਵਿੱਚ ਰਿਸ਼ਭ ਦੇਵ, ਅਜਿਤਨਾਥ ਅਤੇ ਅਰਿਸ਼ਟਨੇਮੀ ਇਹਨਾਂ ਤਿੰਨ ਤੀਰਥੰਕਰਾਂ ਦੇ ਨਾਉਂ ਮਿਲਦੇ ਹਨ।
ਟਿਪਨੀ: 1. ਇੰਡੀਅਨ ਫਿਲੋਸਫੀ ਜਿਲਦ 1 ਪੰਨਾ 217
