________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 213 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ
ਗੀਤਾ ਸਾਧਕ ਤੋਂ ਇਹ ਮੰਗ ਕਰਦੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਅਪਣੇ ਸਾਰੇ ਕਰਮ ਈਸ਼ਵਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਤ ਕਰ ਦੇਵੇ। ਭਗਵਤ ਗੀਤਾ ਦਾ ਈਸ਼ਵਰ ਕਰਮ ਯੋਗੀ ਹੈ, ਉਹ ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਅਵਤਾਰ ਲੈਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹਨਾਂ ਵਿੱਚ ਰਹਿ ਕੇ ਧਰਮ ਰੱਖਿਆ ਦੇ ਕੰਮ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਸਹੀ ਹੈ ਕਿ ਉਹ ਕਰਮਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਅਸ਼ੁੱਧ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ। ਭਗਵਾਨ ਕ੍ਰਿਸ਼ਨ ਖੁਦ ਆਖਦੇ ਹਨ, ਕਿ ਮੈਨੂੰ ਕਰਤਾਪੁੰਨੇ ਦਾ ਅਭਿਮਾਨ ਸੁਨਯ, ਨਿਸ਼ਫਲ ਪਰਮਾਤਮਾ ਨੂੰ ਬੁੱਧੀ ਦੇ ਕਰਮ ਅਕਰਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਲਬੇੜਦਾ। ਜੋ ਮੈਨੂੰ ਇਸ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਜਾਣਦੇ ਹਨ ਉਹ ਕਰਮ ਨਾਲ ਨਹੀਂ ਬੰਧਦੇ ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਆਤਮਾ ਦੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਜਾਣਕੇ, ਤੇ ਵਡੇਰੀਆਂ ਨੇ ਹੁਣ ਤੱਕ ਕਰਮ ਫਲ ਨੂੰ ਨਾ ਚਾਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਲੋਕ ਸੰਹਿ ਅਰਥ ਕੰਮ ਕੀਤਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਤੂੰ ਇਸ ਮਿੱਥਿਆ ਸੰਨਿਆਸ ਦਾ ਮਾੜੀ ਬੇਨਤੀ ਛੱਡ ਕੇ ਨਿਸ਼ਕਾਮ ਕਰਮ ਕਰ। ਅਪਣੀ ਇੱਛਾ ਅਨੁਸਾਰ ਸ਼ਾਸਤਰ ਦੇ ਵਿਰੁੱਧ ਵਪਾਰ (ਕਰਮ) ਨਾ ਕਰ। 65 | ਇਸ ਪ੍ਰਕਾਰ ਬਿਨਾਂ ਕਿਸੇ ਲਗਾਉ ਤੋਂ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਕੰਮ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਸਾਧਨ ਹੈ, ਇਸ ਲਈ ਈਸ਼ਵਰ ਨੂੰ ਸਮਰਪਿਤ ਹੋ ਕੇ ਕਰਮ ਕੀਤਾ ਜਾਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। ਕਰਮ ਅਕਰਮ ਦਾ ਗਿਆਨ ਹੋਣਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ, ਜਿਸ ਦੇ ਕੰਮ ਲਗਾਉ ਵਾਲੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਜਿਸ ਦੇ ਕੰਮ ਗਿਆਨ ਰੂਪੀ ਅੱਗ ਰਾਹੀਂ ਝੁਲਸੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਉਸ ਗਿਆਨੀ ਨੂੰ ਪੰਡਿਤ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਜੋ ਕਰਤਾਪੁਨ ਦਾ ਅਭਿਮਾਨ, ਕਰਮ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਾਉ ਅਤੇ ਫਲ ਪ੍ਰਤੀ ਲਗਾਉ ਦਾ ਤਿਆਗ ਕਰਕੇ ਭੋਜਨ ਅਤੇ ਮੁਕਤੀ ਦਾ ਆਸਰਾ ਛੱਡ ਕੇ ਅਪਣੀ ਅੰਤਰ ਆਤਮਾ ਵਿੱਚ ਹੀ ਤ੍ਰਿਪਤ ਹੈ। ਉਹ ਕਰਮ ਵਿੱਚ ਹੁੰਦੇ ਹੋਏ ਵੀ ਕੁੱਝ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ। ਅਰਥਾਤ ਨਿੱਤ ਮੁਕਤ ਅਤੇ ਕ੍ਰਿਆਹੀਨ ਹੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਤਮ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਲਈ ਨਿੱਤ ਅਨਿੱਤ ਵਸਤੂ ਦੇ ਵਿਵੇਕ - ਵੈਰਾਗ ਵਾਲਾ ਹੋਵੇ, ਲੋਕ ਪਰਲੋਕ ਨੂੰ ਮਿੱਥਿਆ ਬੰਧਨ ਦਾ ਕਾਰਨ ਸਮਝ ਕੇ ਤਿਆਗੀ ਹੋਵੇ ਜਿਸ ਨੇ ਇੰਦਰੀਆਂ ਅਤੇ ਮਨ ਨੂੰ ਪੂਰਨ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਵੱਸ ਵਿੱਚ ਕਰ ਲਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਸਭ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੇ ਪਰਿਹਿ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੈ ਉਹ ਵਿਸ਼ੁੱਧ ਵਿਅਕਤੀ ਆਪਣੇ ਅਨੁਭਵ ਤੋਂ ਅਪਣੇ ਨੂੰ ਨਿੱਤ ਨਿਰਵਿਕਾਰ ਜਾਣਨ ਦੇ ਕਾਰਨ ਸੰਸਾਰ ਬੰਧਨ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। 66
