________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 191
ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ
ਤਾਰੇ ਸਿਲਸਿਲੇਵਾਰ ਘੁੰਮਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਨਦੀਆਂ ਸਮੁੰਦਰ ਵਿੱਚ ਮਿਲਦੀਆਂ ਹਨ। ਜੋ ਕਦੇ ਵੀ ਅਪਣੀ ਹੱਦ ਦੀ ਉਲੰਘਣਾ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ, ਉਸ ਨੂੰ ਸਰਵੱਗ ਕਿਹਾ ਗਿਆ ਹੈ ਅਤੇ ਅਕਸਰ ਉਸ ਨੂੰ ਮਿੱਤਰ ਨਾਲ ਜੋੜਿਆ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਇਹ ਦੋਹੇਂ ਅਕਾਸ਼ ਤੋਂ ਵਰਖਾ ਕਰਦੇ ਹਨ, ਇਹ ਸੰਸਾਰ ਦੇ ਚੱਕਰ ਨੂੰ ਚਲਾਉਂਦਾ ਹੈ। ਨੈਤਿਕ ਸ਼ਾਸਨ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸ਼ੁਭ ਕਰਮ ਕਰਨ ਵਾਲਿਆ ਨੂੰ ਚੰਗਾ ਅਤੇ ਬਾਕੀਆਂ ਨੂੰ ਦੰਡ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਲਈ ਵੈਦਿਕ ਦੇਵਤਾ ਚੰਗੇ ਲੋਕਾਂ ਦਾ ਮਿੱਤਰ ਅਤੇ ਬਾਕੀਆਂ ਦਾ ਦੁਸ਼ਮਣ ਹੈ।
ਇੰਦਰ ਤੋਂ ਬਾਅਦ ਦੂਸਰਾ ਦੇਵਤਾ ਅਗਨੀ ਹੈ। ਉਹ ਯੁੱਗ ਅਗਨੀ ਦਾ ਪ੍ਰਦਰਸ਼ਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦਾ ਪਰੋਹਤ ਹੈ, ਜੋ ਉਸ ਨੂੰ ਭਿੰਨ ਭਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਦੀ ਭੇਂਟਾਂ ਦਿੰਦਾ ਹੈ। ਅਗਨੀ ਦੀ ਪੂਜਾ ਵੈਦਿਕ ਸਮਾਜ ਵਿੱਚ ਵੱਡੀ ਮਹੱਤਵਪੂਰਨ ਸੀ ਕਿਉਂਕਿ ਉਹ ਸਹਿਤ, ਸੰਪਤੀ, ਪੁੱਤਰ ਅਤੇ ਇੱਥੋਂ ਤੱਕ ਅਵਿਨਸ਼ਵਰਤਾ ਅਗਨੀ ਨੂੰ ਵੀ ਇੰਧਨ ਆਦਿ ਪ੍ਰਦਾਨ ਕਰਨ ਤੋਂ ਚਾਹਿਆ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਅਗਨੀ ਦੇ ਤਿੰਨ ਰੂਪਾਂ ਨੂੰ ਪੇਸ਼ ਕੀਤਾ ਗਿਆ ਹੈ; ਸੰਸਾਰਿਕ ਜਿਵੇਂ ਅਗਨੀ, ਅਕਾਸ਼ ਜਿਵੇਂ ਬਿਜਲੀ ਅਤੇ ਅਲੋਕਿਕ ਜਿਵੇਂ ਸੂਰਜ |
ਵੈਦਿਕ ਦੇਵਤਾ ਅਪਣੇ ਭਗਤਾਂ ਦੇ ਲਈ ਸ਼ਕਤੀ ਸੰਪੰਨ ਅਤੇ ਰਹਿਮ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਹਨ। ਵੈਦਿਕ ਲੋਕ ਇਨ੍ਹਾਂ ਦੇਵਤਿਆਂ ਤੋਂ ਲੰਬਾ ਜੀਵਨ, ਸੰਪਤੀ, ਤਰੱਕੀ, ਸੁੱਖ, ਰੋਗ ਮੁਕਤੀ ਅਤੇ ਹੋਰ ਲਾਭਾਂ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਲਈ ਯੱਗ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਉਹਨਾਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਉਹ ਆਪਣੀਆਂ ਇੱਛਾਵਾਂ ਦੀ ਪੂਰਤੀ ਕਰਦੇ ਸਨ ਅਤੇ ਯੱਗ ਪ੍ਰਾਥਨਾ, ਰਿਚਾ ਪਾਠ ਆਦਿ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਉਨ੍ਹਾਂ ਦੀ ਸਤੂਤੀ ਕਰਕੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਖੂਸ਼ ਕਰਦੇ ਸਨ। ਵੈਦਿਕ ਦੇਵਤਾ ਮਾਨਵ ਜੀਵਨ ਵਰਗੇ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਪਰ ਸਰੀਰਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਉਹ ਜ਼ਿਆਦਾ ਸੁੰਦਰ ਹੋਇਆ ਕਰਦੇ ਹਨ। ਉਹ ਅਕਸਰ ਪ੍ਰਾਥਨਾ ਕਰਨ ਵਾਲੇ ਨੂੰ ਧਿਆਨ ਨਾਲ ਸੁਣਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਉਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਉਸ ਦੇ ਅਨੁਸਾਰ ਚੰਗੇ ਚੰਗੇ ਪਦਾਰਥ ਵੰਡਦੇ ਹਨ।
ਇਹ ਤੱਥ ਕਿ ਪ੍ਰਾਚੀਨ ਵੈਦਿਕ ਲੋਕ ਅਸੰਖ ਦੇਵਤਿਆਂ ਦੇ ਪੁਜਾਰੀ ਸਨ, ਆਧੁਨਿਕ ਵਿਦਵਾਨਾਂ ਨੇ ਇਸ ਨੂੰ ਬਹੁ ਦੇਵਤਾਵਾਦ ਦਾ ਰੂਪ ਮੰਨਿਆ ਹੈ। ਵੈਦਿਕ ਗ੍ਰੰਥਾਂ ਵਿੱਚ ਕੁੱਝ ਉਦਾਹਰਨਾਂ ਵਿੱਚ ਇੱਕ ਦੇਵਤਾਵਾਦ ਦੇ ਬੀਜ਼ ਵੀ ਵੇਖੇ
