________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 163 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ ।
ਮਨ ਵਿੱਚ ਹਮਦਰਦੀ ਹੁੰਦੀ ਹੈ, ਦੂਸਰੇ ਦੇ ਨਾਲ ਉਸ ਦਾ ਕੋਈ ਦੁਸ਼ਮਣੀ ਦਾ ਭਾਵ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ। ਸਭ ਦੇ ਨਾਲ ਚੰਗਾ ਵਰਤਾਉ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ।122 | ਦੁਸਰੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤਾਰਾ ਹੈ ਜਿੱਥੇ ਸੱਮਿਅਕ ਗਿਆਨ ਸਪੱਸ਼ਟ ਜਿਹਾ ਹੁੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਕਈ ਨਿਯਮਾਂ ਦਾ ਵਿਧਾਨ ਵੀ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਦਾ ਝੁਕਾਉ ਯੋਗ ਵੱਲ ਵੱਧ ਜਾਂਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਯਥਾਰਥ (ਸਹੀ) ਯੋਗੀਆਂ ਪ੍ਰਤੀ ਉਸ ਦੇ ਮਨ ਵਿੱਚ ਸਨਮਾਨ ਦਾ ਭਾਵ ਵਿਕਸਤ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਆਤਮਾ ਇਸ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਤੋਂ ਹਿੰਸਾਤਮਕ ਗਤੀਵਿਧੀਆਂ ਤੋਂ ਦੂਰ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅੱਗੇ ਵੱਲ ਵਿਕਾਸ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਅਧਿਆਤਮਕ ਖੇਤਰ ਵਿੱਚ ਵਿਕਾਸਸ਼ੀਲ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਨਾਲ ਸੰਬੰਧ ਸਥਾਪਤ ਕਰਦਾ ਹੈ। ਉਹ ਸੰਸਾਰਕ ਦੁੱਖਾਂ ਦੀ ਅਨੁਭੁਤੀ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਸ ਤੋਂ ਮੁਕਤ ਹੋਣ ਦੀ ਕੋਸ਼ਿਸ਼ ਕਰਦਾ ਹੈ। 123 . | ਤੀਜੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਬਲਾ - ਸੱਮਿਅਕ ਆਸਨ ਵਿੱਚ ਦ੍ਰਿੜ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਉਜਾਗਰ ਕਰਦੀ ਹੈ। ਇੱਥੇ ਸੱਚੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਦੇ ਲਈ ਕੋਈ ਡੂੰਘੀ ਜਾਣਨ ਦੀ ਇੱਛਾ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦੀ। ਬੁਰੇ ਵਿਚਾਰ ਮਨ ਤੋਂ ਚਲੇ ਜਾਂਦੇ ਹਨ ਅਤੇ ਸਰਲਤਾ ਨਾਲ ਸੁੱਖ ਆਸਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਕਰ ਲਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। 124 . | ਚੌਥੀ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਦੀਪਰਾ ਵਿੱਚ ਸਾਧਕ ਸਾਹ ਉੱਤੇ ਸੰਜਮ ਕਰਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਸਿਧਾਂਤਕ ਪ੍ਰਵਚਨ ਸੁਣਦਾ ਹੈ ਪਰ ਸੁਖਮ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਪਾ ਸਕਦਾ। ਧਰਮ ਨੂੰ ਜੀਵਨ ਤੋਂ ਵੀ ਜ਼ਿਆਦਾ ਉਪਯੋਗੀ ਮੰਨਣ ਲੱਗਦਾ ਹੈ ਅਤੇ ਉਹ ਧਰਮ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਜੀਵਨ ਨੂੰ ਤਿਆਗਨ ਦੇ ਲਈ ਉਤਸੁਕ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ। 125 | ਇਹ ਚਾਰ ਯੋਗ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀਆਂ ਉਹਨਾਂ ਵਿਅਕਤੀਆਂ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਵਿਕਸਤ ਕੀਤੀਆਂ ਜਾਂਦੀਆਂ ਹਨ, ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਨੂੰ ਸੱਚ ਦਾ ਗਿਆਨ ਨਹੀਂ ਹੁੰਦਾ (ਅਵੇਦਯ ਸੰਵੇਦਯ ਪਦ)। 126 ਅੰਤਮ ਚਾਰ ਦਿਸ਼ਟੀਆਂ ਹੀ ਅਜਿਹੀਆਂ ਹਨ ਜਿਨ੍ਹਾਂ ਵਿੱਚ ਸੱਚ ਦਾ ਸਹੀ ਗਿਆਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ (ਵੇਦਯ ਸੰਵੇਦਯ ਪਦ), ਸੱਚੇ ਗਿਆਨ ਦੀ ਪ੍ਰਾਪਤੀ ਤੱਤਵ ਦੇ ਜਾਨੁਆਂ ਅਤੇ ਆਮ ਗਿਆਨ ਤੋਂ ਹੁੰਦੀ ਹੈ। 27 ਮਨੁੱਖ ਦੇ ਲਈ ਆਪਣੇ ਗਿਆਨ ਨੂੰ ਤਿੰਨ ਪ੍ਰਕਾਰ ਨਾਲ ਇਸਤੇਮਾਲ ਕਰਨਾ ਚਾਹੀਦਾ ਹੈ। - ਆਗਮ ਦੇ ਰਾਹੀਂ, ਤਰਕ ਦੇ ਰਾਹੀਂ ਅਤੇ ਸਰਵਉੱਚ ਸੱਚ ਦੀ ਅਨੁਭੂਤੀ ਲਈ ਯੋਗ ਦੇ ਲਗਾਤਾਰ ਅਭਿਆਸ ਦੇ ਰਾਹੀਂ। 128
