________________
ਭਾਰਤੀ ਧਰਮਾਂ ਵਿੱਚ ਮੁਕਤੀ: | 152 ਜੈਨ ਧਰਮ ਦੇ ਵਿਸ਼ੇਸ਼ ਹਵਾਲੇ ਨਾਲ
ਨਾਸ਼ ਕਰ ਦਿੱਤਾ ਹੈ ਪਰ ਮਿੱਥਿਆਤਵ ਨੂੰ ਪ੍ਰਾਪਤ ਨਹੀਂ ਕੀਤਾ ਉਸ ਨੂੰ ਸਾਸਵਾਦਨ ਗੁਣਸਥਾਨ ਵਰਤੀ ਜੀਵ ਆਖਦੇ ਹਨ।
3. ਮਿਸ਼ਰ ਗੁਣਸਥਾਨ ਸੱਮਿਅਕਤਵ ਮਿੱਥਿਆਤਵ ਦੇ ਕਾਰਨ ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਮਿੱਥਿਆਤਵ ਅਤੇ ਸੱਮਿਅਕਤਵ ਮਿਲਾਵਟੀ ਰੂਪ ਵਿੱਚ ਪਾਏ ਜਾਂਦੇ ਹਨ। ਇਹ ਅਜਿਹੀ ਸੰਕਾਮਿਕ ਅਵਸਥਾ ਹੈ ਜਿਸ ਸਥਾਨ ਤੋਂ ਜੀਵ ਉੱਚ ਗੁਣਸਥਾਨ ਤੇ ਜਾਵੇਗਾ ਜਾਂ ਹੇਠਲੇ ਗੁਣਸਥਾਨ ਤੇ ਜਾਵੇਗਾ। ਇੱਥੇ ਜਾਯੰਤਰ ਸਰਘਾਤੀ ਸੱਮਿਅਕ ਮਿੱਥਿਆਤਵ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਉਦੈ ਨਾਲ ਜੀਵ ਦੇ ਮਿਸ਼ਰ ਪਰਿਣਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ। ਇਹਨਾਂ ਮਿਸ਼ਰ ਪਰਿਣਾਮਾਂ ਦੀ ਤੁਲਨਾ ਦਹੀਂ -ਗੁੜ ਦੇ ਮਿਲੇ ਸਵਾਦ ਨਾਲ ਕੀਤੀ ਗਈ ਹੈ। ਇਸ ਵਿੱਚ ਜੀਵ ਸ਼ਕਲ ਸੰਜਮ ਜਾਂ ਦੇਖ ਸੰਜਮ ਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕਰਦਾ ਨਾ ਹੀ ਇਸ ਗੁਣਸਥਾਨ ਵਿੱਚ ਆਯੂ ਕਰਮ ਦਾ ਕੋਈ ਬੰਧ ਹੁੰਦਾ ਹੈ।
4. ਅਵਿਰਤ ਸੱਮਿਅਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ | ਅਨੰਤਾਂਨੁਬੰਧੀ ਕਸ਼ਾਇਆਂ ਦੇ ਐਪਸ਼ਮ ਹੋਣ ਤੇ ਜੀਵ ਨੂੰ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਪ੍ਰਾਪਤ ਹੋ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਪਰ ਉਹ ਸੱਮਿਅਕ ਆਚਰਨ ਹਿਣ ਨਹੀਂ ਕਰ ਪਾਉਂਦਾ। ਇਸ ਅਵਸਥਾ ਵਿੱਚ ਸਿੱਖਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਐਪਸ਼ਮਿਕ, ਸ਼ਾਇਕ ਅਤੇ ਕਸ਼ਾਇਕ ਸ਼ਮਿਕ ਭਾਵ ਵਿਦਮਾਨ ਰਹਿੰਦੇ ਹਨ। ਦੇਸ਼ ਘਾਤੀ ਸੱਮਿਅਕਤਵ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ ਦੇ ਉਦੈ ਹੋਣ ਤੇ ਆਤਮਾ ਦੇ ਚਲ, ਮਲੀਨ ਅਤੇ ਅਗਾੜ ਜੋ ਪਰਿਣਾਮ ਹੁੰਦੇ ਹਨ ਉਹਨਾਂ ਨੂੰ ਸ਼ਾਇਕ ਸ਼ਮਿਕ ਦਰਸ਼ਨ ਕਿਹਾ ਜਾਂਦਾ ਹੈ। ਤਿੰਨ ਦਰਸ਼ਨ ਮੋਹਨੀਆਂ ਅਰਥਾਤ ਮਿੱਥਿਆਤਵ, ਮਿਸ਼ਰ ਅਤੇ ਸੱਮਿਅਕਤਵ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀ ਅਤੇ ਚਾਰ ਅਨੰਤਾਨੁਬੰਧੀ ਕਸ਼ਾਏ ਇਹ ਸੱਤ ਪ੍ਰਾਕ੍ਰਿਤੀਆਂ ਦੇ ਐਪਸ਼ਮ ਤੋਂ ਐਪਸ਼ਮਿਕ ਅਤੇ ਹਮੇਸ਼ਾ ਕਸ਼ਯ ਤੋਂ ਕਸ਼ਾਇਕ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਹੁੰਦਾ ਹੈ। ਇਸ ਚੌਥੇ ਗੁਣਸਥਾਨ ਵਰਤੀ ਸੱਮਿਅਕ ਦਰਸ਼ਨ ਦੇ ਨਾਲ ਹੀ ਸੰਜਮ ਬਿਲਕੁਲ ਨਹੀਂ ਰਹਿੰਦਾ ਕਿਉਂਕਿ ਇੱਥੇ ਦੂਸਰਾ ਅਪ੍ਰਤੱਖਿਆਵਰਨ ਕਸ਼ਾਏ ਦਾ ਉਦੈ ਰਹਿੰਦਾ ਹੈ ਇਸ ਲਈ ਇਸ ਗੁਣਸਥਾਨ ਵਾਲੇ ਜੀਵ ਨੂੰ ਅਸੰਯਤ ਸੱਮਿਅਕ ਦ੍ਰਿਸ਼ਟੀ ਆਖਦੇ ਹਨ।
